Dode en gewonden bij inheems protest in Colombia

De protestacties begonnen op 12 oktober, de Día de la Raza, de dag die de aankomst van Columbus in Amerika viert. In La María, een indianenreservaat in de zuidwestelijke provincie Cauca, blokkeerden demonstranten de Pan American Highway die van noord naar zuid doorheen het hele land loopt. Om de weg vrij te maken, zetten het leger en de politie helikopters en pantservoertuigen in en schoten ze met scherp op de betogers.
“Het was verschrikkelijk, en zo oneerlijk. We hadden geen wapens,” zegt Manuel Rozental, de woordvoerder van lokale inheemse groepen. “We hadden enkel onze ceremoniële staf, die autoriteit symboliseert. Ook lang nadat de weg weer geopend was, werd er nog geschoten.”
Het harde neerslaan van de betoging deed volgens Rozental de protesten niet stoppen. “Het aantal demonstranten blijft groeien,” zegt hij. “Er komen steeds meer mensen uit de bergen om mee te betogen, en we schatten dat in het hele land nu als minstens 200.000 mensen erbij betrokken zijn.” Het protest lijkt zich inderdaad snel uit te breiden. In zestien van de 32 Colombiaanse provincies wordt nu al actie gevoerd voor een lijst met twaalf eisen waarover de indianen willen onderhandelen met de regering van president Álvaro Uribe.

“Guerrilla’s en terroristen”

Maar de Colombiaanse overheid denkt daar heel anders over. “Wat er ginder gebeurt is guerrilla-infiltratie”, zei vicepresident Francisco Santos. Hij noemde de betogers “de kleinkinderen van Quintín Lame,” een inheemse leider die in de vorige eeuw strijd voerde voor de rechten van de inheemse bevolking. “Een groep jonge indianen organiseert gewelddadige acties in naam van Lame en gebruikt daarbij onder meer explosieven.” Maar de “cabildos”, de lokale inheemse overheden, ontkennen met klem dat er banden bestaan tussen de inheemse bevolking en de gewapende rebellen.
De inheemse bevolking in Cauca eist een persoonlijk bezoek van Uribe aan de streek, omdat er “teveel precedenten zijn van onvervulde beloften”, legt Rozental uit. “Op de wereldtop van inheemse volkeren in 2005 beloofden ze ons gesprekken, maar ze zonden alleen maar meer troepen”.
Op de plenaire zitting van het Colombiaanse parlement dinsdagavond legde de inheemse senator Jesús Piñacué de diepgewortelde frustratie achter de mobilisatie uit. Hij oordeelde  dat Uribe met de indianen moest onderhandelen, net zoals hij dat heeft gedaan met de drugskartels en met paramilitaire troepen. Minister van Landbouw Andrés Felipe Arias noemde Piñacué prompt een terrorist.
“Ik hoop dat deze strijd, die nu al zoveel jaren aan de gang is eindelijk een oplossing krijgt, net als de vragen van de inheemse bevolking, die al vijf jaar in alle bescheidenheid wacht op een antwoord”, zegt Piñacué. “Intussen zullen we blijven doorbijten. We kunnen niet anders.”
 
Dinsdag rapporteerde de Nationale Inheemse Organisatie van Colombia (ONIC) de verdwijning van twee actievoerders aan de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten. Het vroeg ook de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) om een “dringende interventie” door de Speciale Rapporteur voor de Vrijheid van Meningsuiting omdat de website van de lokale inheemse vereniging in Cauca offline gehaald is en de stroomtoevoer naar de Regionale Inheemse Raad van Cauca en het inheemse radiostation afgesneden werd.
Meer dan dertig nationale en internationale mensenrechtengroeperingen hebben in een gemeenschappelijke verklaring hun steun uitgesproken voor de protesten. Ze spreken over een “culturele genocide” van de indianenbevolking en benadrukken dat het inheemse land geplunderd wordt voor de natuurlijke rijkdommen. De organisaties maken zich grote zorgen om het feit dat de Colombiaanse regering de Verklaring van de Rechten van Inheemse Volkeren van de VN niet ondertekend heeft.