"Dode lichamen liggen al weken op plantages"

Kerkleiders uit Kisii hebben in een verklaring de overheid gevraagd te helpen bij het begraven van de doden die vielen in het nabijgelegen district Kericho.
“We willen dat de regering helpt de lichamen naar Kisii te vervoeren (Kisii-stad, de hoofdstad van het district Kisii, ligt ongeveer vijftig kilometer ten westen van Kericho) en de begrafeniskosten betaalt. Onze mensen zijn omgekomen als gevolg van politiek geweld en verdienen een fatsoenlijke begrafenis”, zegt Jerimiah Nyakundi, priester van de Katholieke Kerk in Kisii.
De Kisii zijn een Bantu-sprekende gemeenschap die ongeveer twee miljoen leden telt in het westen van Kenia. Ze leven tussen twee grote nilotische gemeenschappen, de Luo en Kalenjin, die bij de verkiezingen massaal stemden op de Orange Democratic Movement (ODM) van Raila Odinga.
Toen president Mwai Kibaki op 30 december zijn verkiezingsoverwinning bekendmaakte, richtte de woede van de Luo en Kalenjin daarover zich op de Kisii-bevolking, omdat die niet massaal op Odinga zou hebben gestemd. De Kisii-stemmen waren verdeeld tussen Odinga en Kibaki’s Partij voor Nationale Eenheid (PNU). ODM-aanhangers beschuldigden de Kisii er echter van dat ze alleen op Kibaki hadden gestemd.
Janerose Gesare, die als manager in een theefabriek in Kericho werkt, werd vlak na de verkiezingsuitslag gewaarschuwd voor de “ernstige gevolgen”. “We werden bedreigd, omdat het onze schuld zou zijn dat Kibaki gewonnen had”, zegt ze. “Ik ben die nacht voor de zekerheid naar huis gegaan, naar Kisii.”
Nog diezelfde nacht brak er daadwerkelijk geweld uit. Haar vrienden verborgen hun kinderen in theeplantages, maar ze werden eruit gejaagd met honden. Sommigen werden mishandeld, anderen liepen hondenbeten op. De meeste ouders kwamen niet levend uit de plantages. Gesare heeft gehoord dat de lijken er nog liggen en dat ze worden aangevreten door ongedierte.
Enkele dagen later waren er al honderden getraumatiseerde Kisii op de vlucht, zonder bezittingen en soms zonder hun geliefden. Anderen waren er getuige van hoe hun familieleden werden vermoord of hoe hun moeders en zussen werden aangerand door jonge mannen.
De vluchtelingen zochten onderdak bij kerken, eerst in de stad Kericho. Later escorteerde de politie ze naar kerken in het district Kisii. “Het is moeilijk om een bevestiging te krijgen over het aantal doden, omdat de gebieden waaruit ze gevlucht zijn, ontoegankelijk zijn geworden. De jongeren hebben de wegen geblokkeerd. Alleen onder begeleiding kun je er nog in”, zegt Nyakundi.
De priester zegt dat zijn bisschop van een politieofficier gehoord heeft dat de politie in Kericho ontheemden adviseert terug te komen om de lichamen te identificeren. “Die boodschap van de bisschop heeft de priesters tot actie aangezet”, zegt hij.
In Kisii-stad werd afgelopen week een verklaring opgesteld, ondertekend door veertig priesters. Zij vragen de regering te helpen bij het transport van de lichamen uit Kericho, zodat ze in Kisii begraven kunnen worden.
De verantwoordelijke politieofficier in Kisii, Augustine Kimantaria, zegt dat hij niet weet hoeveel lichamen in Kericho nog niet geborgen zijn. “Ik zit in Kisii, ik weet niet wat er in Kericho gebeurt. Praat maar met de mensen in Kericho”, zegt hij tijdens een telefonisch interview.
Een woordvoerder van het districtsziekenhuis in Kericho zegt dat er vijftien lichamen in het mortuarium liggen. Dat zouden allemaal slachtoffers zijn van het verkiezingsgeweld Kipkelion, niet ver van Kericho-stad. “Het mortuarium is sowieso te klein voor 250 lichamen”, zegt hij.
Rodah Angwenyi, die drie verwanten verloor bij het geweld in Kericho, zegt dat niemand vanwege de onveilige situatie in staat is geweest de lichamen op te halen. “Dus, waar zijn die lichamen?”, zegt ze.
Eerder deze maand sprak IPS met vluchtelingen uit Kericho, in opvangkampen in Kisii. Zij beweerden dat er veel doden waren gevallen bij het geweld op theeplantages. Uit cijfers die de kerk heeft bijgehouden over ontheemden, blijkt dat zo’n 20.000 mensen gebruik maken of maakten van de tijdelijke opvang. Ongeveer 30.000 mensen zouden elders in het land opgevangen zijn. Vaak kunnen ze niet terug omdat ze geen geld hebben voor de reiskosten.
“Deze mensen hadden een goed bestaan opgebouwd, als ondernemer of boer. Nu zijn ze weer gereduceerd tot bedelaar en afhankelijk van aalmoezen. Het is triest”, zegt Nyakundi.
De priester kan nog steeds niet bevatten wat er gebeurd is, zegt hij. Een nieuw parlementslied uit Kisii, Momaima Onyonka, zei vorige week tijdens een persconferentie dat de Kisii-gemeenschap op democratische wijze gestemd heeft, en dat beide partijen ongeveer evenveel stemmen kregen.