Dodental loopt op in Oaxaca

Leraar Pánfilo Hernández stierf woensdag nadat hij werd neergemaaid met drie kogels uit een voorbijrijdende auto. Dat brengt het dodental op tien. De meeste slachtoffers zijn sympathisanten van de Volksvereniging van Oaxaca, de sociale protestbeweging die in mei ontstond uit de gewelddadige repressie van een betoging van stakende leraars. Mensenrechtenorganisaties beschuldigen politiemannen in burger en huurmoordenaars ervan tegenstanders te liquideren in opdracht van gouverneur Ruíz.

De Volksvereniging heeft zich intussen gedistantieerd van lynchpartijen tegen vermeende criminelen. Woensdag verscheen in een locale krant een foto van een man die aan een telefoonpaal was geboden, het hoofd bedekt, met bloedvlekken op de rug en een bord op de borst “dit is gebeurd omdat ik een dief was”. Op een tweede foto is een man te zien met bebloed gezicht en naakt bovenlichaam, met een opschrift: “Kijk goed. Ik ben een dief en een verkrachter”.

“Deze acties zijn het resultaat van de woede en onmacht van het volk”, verklaarde Florentino López, woordvoerder van de Volksvereniging. “We veroordelen deze daden. Leiders van de volksvereniging zijn er overigens al in geslaagd lynchpartijen te doen stoppen”. Ook Adrián Ramírez van de Mexicaanse Liga voor de Verdediging van de Mensenrechten veroordeelt de volkswoede, maar herinnert eraan dat “de meeste slachtoffers van het geweld sympathisanten van de Volksbeweging zijn”.

De leraars en meer dan 350 sociale organisaties die de Volksbeweging uitmaken, kamperen in de parken en de hoofdstraten van de hoofdstad Oaxaca en houden scholen en openbare gebouwen gesloten. De gouverneur, de deelstaatregering en de magistraten zijn voor hun werk uitgeweken naar een andere locatie.

Hoewel het geweld aanhoudt, heeft de lerarenvakbond aangekondigd zich vrijdag en zaterdag te zullen beraden over de mogelijkheid om de publieke scholen weer te openen. Het schooljaar 2006-2007 is voor 1,3 miljoen kinderen in Oaxaca nog altijd niet begonnen. “Zelfs wanneer de leraren terugkeren naar de klaslokalen, gaat de bezetting van Oaxaca door tot Ruíz vertrokken is”, zegt López.

De politieke situatie zit muurvast. Gesprekken tussen vertegenwoordigers van de regering van president Vincente Fox en de Volksvereniging hebben niets opgeleverd. De Mexicaanse senaat is het niet eens geraakt over een procedure om gouverneur Ruíz uit zijn ambt te zetten. Ruíz kreeg de steun van zijn eigen partij, de PRI. De partij van president Fox, de PAN, ziet Ruíz liever vertrekken, maar wil de PRI niet voor het hoofd stoten zolang haar met een zeer nipte meerderheid verkozen president Felipe Calderón niet vast in het zadel zit.

De linkse PRD eist het aftreden van de gouverneur van Oaxaca en beschuldigt Calderón ervan de presidentsverkiezingen te hebben “gestolen”. De linkse partij is echter aangeslagen door een nederlaag deelstaatverkiezingen in Tabasco.