Draaideur tussen Defensie en luchtvaartgiganten wentelt op volle toeren

In 2002 ontvingen de twintig grootste overheidscontractanten meer dan veertig procent van de dik 200 miljard euro aan overheidsaanbestedingen. Dat zegt het Project on Government Oversight (POGO), een organisatie die de militaire uitgaven in de gaten houdt. In een rapport maakt de organisatie 224 gevallen bekend van hoge overheidsambtenaren die als lobbyist, bestuurslid of directeur werkten voor een bedrijf. Minstens een derde van hen had in 2002 een positie waarin ze overheidsbeslissingen met betrekking tot contracten konden beïnvloeden.

Het rapport bevestigt dat de belangenverstrengeling tussen de overheid en de bedrijfswereld in de VS bijzonder groot is. Het is vaak moeilijk te bepalen waar de één ophoudt en de ander begint. Volgens de organisatie kan de situatie ertoe leiden dat machtige werkgevers het politieke systeem in hun voordeel kunnen gaan bewerken. Dit kan gebeuren wanneer voormalige ambtenaren hun positie misbruiken voor hun eigen doeleinden.

Bovenaan het lijstje van contractanten staat Lockheed Martin, de vooraanstaande Amerikaanse luchtvaartgigant, die momenteel 57 voormalige topambtenaren in dienst heeft. Concurrent Boeing heeft er 33 op de loonlijst, luchtmachtcontractant Northrop Grumman heeft 20 voormalige ambtenaren in dienst. Volgen Raytheon met 23 en Geneal Dynamics met 19 ex-ambtenaren.

Eén van de bekendste voorbeelden is Richard Perle, die verschillende topfuncties bij de overheid combineerde met bestuursmandaten bij bedrijven. Perle werkte onder president Ronald Reagan bij het ministerie van Defensie en was van 1987 tot vorig jaar lid van de invloedrijke Raad voor Defensiebeleid. In maart 2003 trad hij af als voorzitter van die Raad na een schandaal over zijn baan als adviseur bij het failliete telecombedrijf Global Crossing Ltd. Volgens het POGO-verslag sprak Perle in 2003 zijn steun uit voor een contract met Boeing voor een tanker - een zakendeal die het bedrijf miljarden zou opleveren. Zijn voorkeur voor de tankers volgde slechts zestien maanden nadat Boeing beloofd had ruim 16 miljoen euro te zullen investeren in Perles risicovolle bedrijf Trireme Partners. Het rapport verhaalt ook hoe Darleen Druyun, die bij Defensie aan het hoofd stond voor de aankopen bij de luchtmacht, door de draaideur verdween om een topfunctie te bekleden bij Boeing.

De belangenverstrengeling krijgt intussen ook aandacht in het Amerikaanse parlement. Republikein John McCain, een senator in Arizona, zal volgende maand een hoorzitting leiden over de kwestie. Dat zal de eerste keer zijn in bijna tien jaar dat het Congres aandacht besteedt aan de draaideurpraktijken. Pikant detail: ook heel wat parlementsleden stappen over naar de bedrijfswereld. Tweederde van de ex-parlementariërs die nu een bedrijfsfunctie bekleden, keurden volgens POGO als parlementslid programma’s of fondsen goed voor hun huidige werkgever.

De organisatie pleit voor betere controle op draaideurpraktijken, met name waar het hoge ambtenaren betreft. Het is tijd dat het parlement zijn voet tussen de draaideur steekt om dit belangenconflict te stoppen, zegt Scott Amey van POGO. De wettelijke achterpoortjes moeten gesloten worden, de wetten moeten vereenvoudigd worden en de publieke opinie moet volledige inzage krijgen in de mandaten. De auteurs van het rapport stellen voor dat politici en beleidsmakers uitgesloten worden van vacatures bij contractanten die eerder hebben geprofiteerd van hun handelen. (KS/MM)