Drie chirurgen voor drie miljoen inwoners

Chirurgische ingrepen redden overal ter wereld mensenlevens, maar in arme landen geldt dat slechts voor een zeer beperkt aantal mensen. Een studie die de School voor Openbare Gezondheid van de Harvard-universiteit vorig jaar publiceerde, liet zien dat drie kwart van alle chirurgische ingrepen ter wereld in de rijkste landen plaatsvindt en slechts 4 procent in de armste landen.

In lage- en middeninkomenslanden “gaan mensen vaak dood in plaats van geopereerd te worden”, zegt Reinou Groen van Surgeons OverSeas (SOS), een organisatie met zetel in New York die chirurgische programma’s in armere landen ondersteunt.

Sierra Leone

Reinou Groen werkte als chirurg in Niger, de Democratische Republiek Congo (DRC) en Sierra Leone. Ze zegt dat de chirurgie in bijvoorbeeld Sierra Leone er vandaag slechter aan toe is dan in de VS ten tijde van de burgeroorlog (1861-1865). “Stromend water was toen goed georganiseerd in de VS, elke gezondheidsfaciliteit had een goede watervoorziening. In Sierra Leone hebben slechts twee op tien ziekenhuizen de hele tijd stromend water. Zonder stromend water is het niet mogelijk chirurgische instrumenten te steriliseren en je handen goed te wassen vóór een operatie. Daardoor verhoogt het risico op de verspreiding van ziektes. Ook elektriciteit is niet voortdurend beschikbaar in de ziekenhuizen van Sierra Leone.”

In de Amerikaanse burgeroorlog had je 300 chirurgen per 100.000 soldaten, de overheidsziekenhuizen van Sierra Leone tellen maar 0,2 chirurgen per 100.000 inwoners, zegt Groen. “In de Amerikaanse burgeroorlog behandelden ziekenhuizen open beenbreuken en ontwrichtingen en voerden ze amputaties uit, in Sierra Leone gebeurt dat zelden.”
Acht op tien ziekenhuizen in Sierra Leone bieden geen goede behandeling voor open beenbreuken, zegt Groen. “Dat is een gevolg van gebrekkige kennis en een tekort aan mensen en geschikt materiaal.”

Daardoor lopen veel patiënten botontsteking op, een belangrijke oorzaak van handicaps en sterfte.

Millenniumdoelstellingen

De gebrekkige chirurgie in die armere landen doorkruist de inspanningen om de millenniumdoelstellingen (MD) te halen, stelt Surgeons OverSeas. “De vermindering van de armoede (MD 1), de verbetering van de gezondheid van de kinderen (MD 4), een vermindering van de kindersterfte (MD 4) en moedersterfte (MD 5) en de vermindering van hiv/aids (MD 6) zullen niet gehaald worden als de chirurgische capaciteit niet versterkt wordt”, zegt Groen. Het is daarom “sterk noodzakelijk dat chirurgie geïntegreerd wordt in de bestaande millenniumdoelstellingen.”

Vooral vrouwen zijn het slachtoffer. “5 tot 10 procent van de zwangere vrouwen of hun kind sterft tijdens de bevalling als er geen keizersnede wordt toegepast. Dat betekent dat je een ziekenhuis met een operatiezaal met anesthesie en geschoold personeel nodig hebt om MD 5 te halen.”

Volgens onderzoek dat vorig jaar in acht lage- en middeninkomenslanden werd uitgevoerd – waaronder Sri Lanka, Mongolië, Tanzania, Afghanistan, Sierra Leone en Gambia – kan men slechts in 44 procent van de ziekenhuizen en medische centra een keizersnede toepassen.