Drie weken om Peruaans Milieuministerie uit de grond te stampen

Op 2 februari gaf premier Jorge del Castillo de opdracht aan milieuactivist Antonio Brack om in drie weken tijd het instituut te ontwerpen, een nationaal beleid te ontwikkelen en een milieurapportage voor het hele land uit te voeren.
Dat is “niet geloofwaardig”, zegt de voormalige hoogste baas van de Chileense Nationale Commissie voor Milieu, Rafael Asenjo. “De maatschappij moet meedoen in het debat”, vindt Yolanda Kakabadse, een voormalige milieuminister van Ecuador. Manuel Rodríguez, voormalige milieuminister in Colombia, vertrouwt erop dat Peru er nog een keer goed over nadenkt. “Zo’n ministerie moet leiderschap kunnen tonen, en niet slechts een façade zijn om de kiezer tevreden te stellen.”
Samen met voormalige ministers, experts, vertegenwoordigers van mijnbouwbedrijven en van maatschappelijke organisaties kwamen zij bijeen in Lima om Brack en zijn team te helpen. Ze wezen vier thema’s aan die uitgewerkt moeten worden: de bevoegdheid van het nieuwe ministerie, de relatie met andere staatsinstellingen, de reikwijdte van de regelgeving en de integratie met lagere overheden.

Rookgordijn

Ze benadrukten dat de uiteindelijke verantwoordelijke voor goed milieubeleid de president zelf is. Het is niet genoeg om een ministerie te creëren “als rookgordijn dat internationale afspraken lijkt te vervullen”, zegt Kakabadse. Peru is in mei de gastheer van een topconferentie van staatshoofden uit Europa en Latijns-Amerika (EULAC) en van de APEC, het samenwerkingsforum van landen rond de Stille Oceaan.
Het oorspronkelijke voorstel voor het ministerie sloot de mijnsector uit, ook al gaat meer dan 40 procent van de lokale milieuconflicten over mijnbedrijven.
Volgens milieuactivist Iván Lanegra is het echte motief achter de haast een lening die Peru van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank wil voor de controversiële Camisea gasleiding. De VS stellen daarbij als voorwaarde dat Peru een milieuministerie heeft.
“Dit ministerie is een externe verplichting die de president nu politiek wil gebruiken”, zegt Lanegra. Dat zou verklaren waarom er nu ineens een ministerie moet komen terwijl de regering-Garcia in de afgelopen anderhalf jaar geen enkele intentie had om het milieubeleid te verbeteren. “Het is zelfs slechter geworden.”

Geen sector

Volgens Asenjo is het milieu een “dimensie” en geen sector, en daarom kunnen gerelateerde problemen niet met een ministerie worden opgelost. De kern is dat milieu “een aandachtspunt wordt voor de hele regering, want we moeten manieren vinden om ontwikkeling duurzaam te maken.”
Volgens de deskundigen zou de regering het belang van milieu meer gaan inzien als de schade als gevolg van milieuvervuiling gekwantificeerd zou worden. Volgens een rapport van de Wereldbank uit 2006 komt het verlies overeen met 3,9 procent van het bruto nationaal product van Peru.
Sinds 2007 is er in Peru een speciaal toezichtsorgaan voor de controle op de mijnbouw- en energiesector. Daarvoor waren milieu-inspecties een bevoegdheid van het ministerie voor Mijnbouw en Energie, dat tegelijk ook buitenlandse investeerders moest aantrekken. Van een onafhankelijke controle was bijgevolg geen sprake.