Dringend op zoek naar nieuwe markten

De Amerikaanse wet verhoogt de subsidies voor boeren tot 180 miljard dollar
voor de komende tien jaar. Eerder werd een wet goedgekeurd die hoge
importtarieven voor staal invoert, om zo de binnenlandse staalindustrie te
beschermen. De Europese Unie, die altijd al heel protectionistisch is
geweest, profiteert daar nu van om haar standpunt nog eens te versterken,
stelt Mario Marconini, directeur van het Braziliaans Centrum voor
Internationale Relaties. Zowel Argentinië als Brazilië eisen dat er een raad
wordt opgericht binnen de Wereldhandelsorganisatie (WHO) om te onderzoeken
of de wet legaal is.

De wereldhandel is de voorbije decennia sterk gegroeid, onder impuls van
grote economische machten als de Verenigde Staten, Japan en de Europese
Unie. Maar vooral Washington leidde de weg naar vrijhandel sinds de jaren
30, met onder meer als doel oorlogen en conflicten te vermijden doordat
landen afhankelijker van mekaar werden. Ook daarom is de huidige trend
onrustwekkend, aldus Marconini. Dat het Congres die protectionistische
houding doorvoert was te verwachten, maar nieuw is dat ook de Amerikaanse
regering er - om electorale redenen - in meestapt.

De Amerikaanse senaat probeert momenteel ook de ‘fast-track’ wet aan te
passen: die geeft de president de macht om handelsovereenkomsten af te
sluiten die het Congres daarna enkel kan goedkeuren of verwerpen maar niet
aanpassen. Het Congres wil zelf wijzigingen kunnen aanbrengen als de
verdragen ‘de nationale handelsbelangen schaden’. Met die restricties kan
Mercosur zijn droom om via overeenkomsten met de EU of de FTTA (de
vrijhandelszone van de Amerika’s waarover momenteel nog onderhandeld wordt)
toegang te krijgen tot de grote landbouwmarkten, wel vergeten. Keurt het
Congres de ‘fast-track’ niet goed of met sterke beperkingen, dan heeft ook
de multilaterale onderhandelingsronde van de WHO van november vorig jaar
niet veel betekenis meer. En dat is de enige plaats waarin over een afname
van landbouwsubsidies kan gediscussieerd worden, aldus EU Commissaris voor
Handel Pascal Lamy.

Verschillende Braziliaanse regeringsleden, waaronder president Cardoso zelf,
zijn ontevreden over de richting waarin de gesprekken binnen Mercosur
evolueren. Die problemen maken dat ook de EU minder enthousiast is om
politieke of handelsakkoorden af te sluiten met Mercosur. Nochtans zijn die
handelsakkoorden een kwestie van overleven voor de Mercosur-landen, die
sterk afhankelijk van de export van landbouwproducten. Daarom is Argentinië
ook bereid om een EU-voorstel om zijn importquota’s uit te breiden, te
aanvaarden in de hoop Europa zo te overtuigen om zijn landbouwsubsidies en
handelsbelemmeringen op te heffen. De Braziliaanse overheid verzette zich
hier aanvankelijk tegen, maar lijkt nu onder druk van Argentinië en Uruguay
toch toe te geven. Maar Brazilië eist dan wel dat er ook beperkingen komen
voor de import van afgewerkte producten uit Europa.