Droogte Amazonegebied is waarschuwing tegen ontbossing

Het plaatsje Caapiranga ligt nu aan een vlakte waar ooit het grote meer van Manacapurú was. Drie van de vier bronnen in het 9736 zielen tellende dorp zijn opgedroogd. De bevoorrading komt met twee kleine boten langs de Manacapurú-rivier en moet op 32,5 kilometer van het dorp worden overgeladen op terreinwagens die de bodem van het uitgedroogde meer oversteken.

In de provincies Acre en Amazonas zijn rivieren en meren opgedroogd, de vissen gestorven en vele dorpen enkel nog per helikopter te bereiken. In het hele zuidwesten van het Amazonebekken zitten boten vast in de modder en moeten de mensen kilometers lopen om aan drinkwater te geraken. De meesten dragen een masker tegen de rook, omdat de droogte voor massale bosbranden zorgt.

De overheid schat dat 197000 inwoners van 914 dorpen door de droogte in moeilijkheden zijn geraakt. De noodhulp komt slechts moeizaam ter plaatse en hier en daar wordt overwogen de mensen te evacueren. Maar ook wanneer de regen terugkomt, zijn de problemen niet van de baan. In de rivierdorpen is vis de voornaamste voedingsbron, en het zal waarschijnlijk jaren duren voor de bestanden terug op peil zijn.

Volgens meteorologen is de intertropische convergentiezone, waar warme en vochtige luchtstromen uit het noorden en het zuiden op elkaar botsen, dit jaar naar het noorden opgeschoven omwille van de ongewoon hoge temperatuur van de Atlantische Oceaan. Het warme zeewater heeft ook gezorgd voor het bijzonder vernietigende orkaanseizoen in de Caraïben, met als uitschieters de orkanen Katarina in New Orleans en Wilma in Yucatán.

Voor VS-wetenschapper Thomas Lovejoy illustreert de huidige droogte wat er te gebeuren staat wanneer de ontbossing in het Amazonegebied aan het huidige tempo verdergaat. Lovejoy, die al gebied als veertig jaar bestudeert, waarschuwt voor een vicieuze cirkel van frequentere en intensievere droogte wanneer een kritische hoeveelheid van dertig procent van de bossen verdwijnt. De bossen en de overvloedige regens hebben elkaar nodig om te kunnen blijven bestaan.

De ontbossing is een “gevaarlijk spelletje”, aldus Lovejoy, omdat er “negatieve synergieën” mogelijk zijn met droogtebevorderende factoren als de opwarming van de aarde en het cyclisch wederkerende “El Niño”-fenomeen. In het El Niño-jaar 1998 viel een hogere watertemperatuur in de Stille Oceaan samen met droogte in het noordelijke Amazonegebied. Bij bosbranden verdwenen toen 1,3 miljoen hectare regenwoud. (MC)