Droogte wordt nieuwe vijand van Irak

De Tigris en de Eufraat, twee van de grootste stromen ter wereld, hebben Irak eeuwenlang van overvloedig water voorzien maar worden met de dag droger. De overstromingsgebieden aan de rand van de rivieren staan droog en in het noorden van Irak is het grondwater al zo gezakt dat het mogelijk nooit meer op het oude niveau kan terugkeren.

Stofstormen

“Grote delen van Irak zijn een woestenij geworden, de moerassen zijn uitgedroogd en de ergste stofstormen sinds mensenheugenis verduisteren de zon”, zegt professor Economie Ibrahim al Alubiddi in de krant The National. “Dat zijn de symptomen van het watertekort dat Irak teistert. Het is een echte crisis die tot een ramp kan leiden als er niet snel radicale oplossingen gevonden worden.”
De ongewoon grote stofstormen haalden in juli dit jaar nog het nieuws toen ze grote delen van het land en de hoofdstad Bagdad teisterden. Honderden mensen werden opgenomen met ademhalingsproblemen, en de stormen waren voelbaar tot in de Verenigde Arabische Emiraten. Ze zijn een gevolg van de groeiende verwoesting van het land, die op haar beurt een gevolg is van het toenemende gebrek aan water.

Minder water

De droogte wordt veroorzaakt door een historisch laag neerslagniveau, maar ook door dammen stroomopwaarts in Turkije en Syrië die het debiet van de Tigris en Eufraat aanzienlijk hebben doen dalen.
Volgens Iraakse cijfers vloeit er momenteel nog tweehonderd kubieke meter water per seconde door de Eufraat, ongeveer de helft van wat minimaal nodig geacht wordt om het land in zijn basisbehoeften te voorzien. De Tigris kijkt aan tegen gelijkaardige problemen, die nog prangender zullen worden als Turkije doorgaat met de bouw van de controversiële Ilisu-dam.
Die zal volgens Mohammed Amin Faris, een belangrijke ambtenaar in de wateradministratie, het debiet van de Tigris halveren van 20,9 miljard kubieke meter per jaar tot 9,7 miljard kubieke meter.
Dat water is nochtans cruciaal voor de meeste Iraakse steden, zegt Faris. De ambtenaar maakt deel uit van de onderhandelingen met de buurlanden om tot een duurzame oplossing te komen,  maar die hebben tot nog toe niets tastbaars opgeleverd. Ook met Iran wil Bagdad onderhandelen, maar tot nog toe is er geen antwoord gekomen uit Teheran.

Landbouw

Vooral in het centrum en het zuiden van het land lijdt de landbouw zwaar onder de tekorten. De boeren slagen er amper in om de eindjes aan elkaar te knopen en regio’s die het al moeilijk hadden, glijden verder af in de armoede. De Iraakse overheid maakt zich zorgen over de gevolgen daarvan voor de fragiele vooruitgang die geboekt is op het vlak van veiligheid, omdat de armoede en uitzichtloosheid een perfecte voedingsbodem vormen voor nieuwe terroristen. 
Sommigen vrezen zelfs dat de watertekorten voor internationale conflicten kunnen zorgen tussen Irak en zijn buurlanden. De beschuldigingen aan het adres van Turkije en Iran klinken steeds luider. Iraakse politici verwijten de landen dat ze zich niet houden aan de waterakkoorden en dat ze water als wapen gebruiken om Irak op de knieën te houden.
Toch wijzen deskundigen ook de Iraakse overheid met de vinger. Het weinige water dat Irak binnenkomt, wordt vaak verspild door een slecht beheer, slechte irrigatietechnieken en een gebrek aan bewustzijn bij de bevolking.  De Iraakse overheid denkt erover om de prijs van het kraantjeswater op te drijven om de overconsumptie aan te pakken, en heeft religieuze leiders gevraagd om waterbesparing te vermelden in hun preken.