Duizenden abortussen in Azerbeidzjan door voorkeur voor jongens

Toen de 24-jarige Shana zwanger was van haar tweede dochter, wist ze wat haar te wachten stond. “Toen we te weten kwamen dat het opnieuw een meisje was, zei mijn man dat hij ze niet wilde en werd ik gedwongen tot een abortus”, vertelt ze. “Ze brachten me in slaap en sneden de foetus weg.” Shana’s tweede dochter werd zo een van de duizenden meisjes die jaarlijks geaborteerd worden in Azerbeidzjan.

Uit een rapport in 2012 door het Guttmacher Institute blijkt dat Azerbeidzjan het hoogste aantal abortussen ter wereld telt: elke vrouw ondergaat er gemiddeld 2,3 abortussen. Sinds echografieën gemeengoed geworden zijn, worden vooral zwangerschappen van een dochtertje afgebroken. Tussen 2005 en 2009 werden in Armenië en Azerbeidzjan bijna 10 procent van de meisjes geaborteerd omwille van hun geslacht.

De cijfers vinden hun weerslag in VN-rapporten. Normaal worden voor elke 100 meisjes 105 jongens geboren. Maar in 2011 was de ratio in Azerbeidzjan maar liefst 116 jongens voor elke 100 meisjes, in sommige delen van het land zelfs 120.

Stigma

Shana is gevlucht naar een opvangtehuis in het hart van Baku. Ze vertelt hoe ze aanvankelijk gelukkig was met haar man, maar net als veel andere vrouwen in het huis werd verstoten toen ze maar geen zoon ter wereld bracht.

De afwijzing begint vaak met een echografie na twaalf weken zwangerschap, vertelt Tarana Hasanova, gynacoloog in een polykliniek in Baku. “Ik heb mannen gezien die zich omdraaien en de kamer verlaten zonder gedag te zeggen. Soms, als het de eerste dochter is, zijn mannen nog min of meer ok, maar bij de tweede dochter is dat vaak niet meer zo.”

Wetgeving

De overheid zoekt manieren om de praktijk tegen te gaan, maar dat is niet makkelijk. India verbood om dezelfde reden geslachtsbepaling tijdens de eerste echo op twaalf weken. Maar zo’n verbod is moeilijk af te dwingen, zegt Luis Mora van het VN-Bevolkingsfonds. Er bestaan bovendien goedkope kits die de test mogelijk maken zonder hulp van een arts.

Volgens Musa Guliyev van de Commissie Sociaal Beleid plant het Azerbeidzjaanse parlement later in de herfst een debat over nieuwe wetgeving. Die zou vrouwen na de twaalfde week zwangerschap verplichten om een abortus eerst te laten goedkeuren door een medische commissie. Het is volgens Guliyev de enige manier om de demografie in het land in evenwicht te houden. Maar deskundigen pleiten voor een bredere aanpak.

Zuid-Korea wordt vaak als voorbeeld gegeven. Midden de jaren negentig had het land een gelijkaardig probleem als Azerbeidzjan nu, maar tegen 2007 was de ratio verminderd tot 107 jongens per 100 meisjes. Zuid-Korea slaagde daarin door een aanpak op verschillende domeinen: wetgeving tegen het vroegtijdig vaststellen van het geslacht, een grootschalige mediacampagne en nieuwe maatregelen om de gelijkheid van de geslachten te bevorderen. De economische boom in het land hielp vrouwen bovendien om een baan te zoeken en zo meer autonoom te worden.