Duurzame ontwikkeling blijft Chinees voor Latijns-Amerikanen

Duurzame ontwikkeling probeert economische groei te verzoenen met sociale gelijkheid, de zorg voor het milieu en het behoud van de ontwikkelingskansen van de toekomstige generaties. Sinds de VN-Conferentie over Milieu en Ontwikkeling in Rio de Janeiro van 1992 staat het concept centraal in de internationale samenwerking en in de regeringsplannen van veel ontwikkelingslanden. Deze zomer werd het begrip nog eens opgefrist door een tweede gigantische VN-conferentie, de Wereldtop over Duurzame Ontwikkeling in Johannesburg.

Maar alle dure woorden over duurzame ontwikkeling van de voorbije 10 jaar waren blijkbaar niet besteed aan de bevolking van Centraal-Amerika, een regio die nochtans met grote milieubedreigingen en barre armoede kampt. Van een steekproef van 4.000 inwoners die eind 2001 en begin 2002 werden bevraagd, had 82,8 procent nog nooit van duurzame ontwikkeling gehoord.

De inwoners van Guatemala en de Zuid-Mexicaanse deelstaten Quintana Roo en Yucatan scoren het slechtst: daar moesten respectievelijk 87,8 en 92,4 procent van de bevraagden passen. Costa Rica eindigt op de eerste plaats: 29,2 procent van de respondenten uit dat land zegt het begrip te kennen. Het relatief rijke Costa Rica had al veel eerder dan de andere landen in de regio begrepen dat de natuur via het toerisme een belangrijke bron van inkomsten kan worden en voert sindsdien een vooruitstrevend milieubeleid. Ook in sociaal-economisch opzicht is Costa-Rica een modelland voor de regio. Meteen toen de term ‘duurzame ontwikkeling’ internationaal opkwam, vond de Costaricaanse regering het dan ook gepast haar beleid van dat etiket te voorzien.

Van de Centraal-Amerikanen die ooit van het begrip duurzame ontwikkeling hebben gehoord, zegt 12,8 procent dat het gaat om een poging in en met de natuur te leven zonder schade aan te richten. Voor 11,3 procent slaat het begrip op ontwikkeling die het milieu ontziet. 7,3 procent legt de nadruk op de maatschappelijke solidariteit die in het concept vervat zit, voor 6,9 procent is het een synoniem voor natuurbescherming.

Volgens de Centraal-Amerikaanse milieuexpert Lorenzo Cardenal is er in de regio de voorbije 10 jaar heel wat gebeurd op het vlak van milieu-educatie, maar blijkt uit de cijfers dat slechts een kleine minderheid van de bevolking mee is met activisten en politici die het hebben over duurzame ontwikkeling of uitspraken doen over problemen als het broeikaseffect of de verminderende biodiversiteit.

Ook in Europa laat de kennis over duurzame ontwikkeling te wensen over. Uit een Belgische draagvlakenquête duurzame ontwikkeling die in juni 2002 werd afgeleverd door een gemengd onderzoeksteam van de Universiteiten van Brussel en Leuven, zegt slechts een derde van de respondenten te weten wat het begrip duurzame ontwikkeling inhoudt. Vlamingen die weten wat duurzame ontwikkeling is, associëren dat begrip meer met het milieu dan de Franstalige Belgen, die meer nadruk leggen op de langetermijnvisie die ermee verbonden is. Voor de internationale dimensie van het begrip heeft niet meer dan één vijfde van de respondenten oog. Veel Belgische respondenten hebben wel al eens gehoord van concrete begrippen of verschijnselen die vaak terugkeren in het duurzaamheidsdebat - over een gat in de ozonlaag en de klimaatverandering hebben ongeveer 98 procent van de ondervraagden al horen praten. Het begrip biodiversiteit haalt een bekendheidsgraad van bijna 48 procent