Dwangarbeid Myanmar op weg naar Den Haag

De Internationale Arbeidsorganisatie IAO legde tijdens haar voorbije conferentie in Genève de nieuwe voorwaarden voor Myanmar vast. Het regime moet tegen eind juli een aantal burgers vrijlaten die werden gearresteerd omdat ze klacht hadden neergelegd over dwangarbeid bij het IAO-kantoor in Myanmar. De junta moet ook een eind maken aan de vervolgingen. Tegen eind oktober moeten de Birmese machthebbers beschikken over een “geloofwaardig mechanisme om klachten over dwangarbeid te behandelen, met alle vereiste garanties voor de bescherming van mensen die klacht neerleggen”.

Het is niet de eerste keer dat de junta het land naar een pariastatus leidt op vlak van arbeidsomstandigheden. Tijdens de IAO-conferentie in juni vorig jaar weigerde ze hervormingen. Daarop verklaarde de IAO dat artikel 33 van kracht werd. Dat betekende dat IAO-leden het recht hadden economische sancties op te leggen. Ook toen had Myanmar de twijfelachtige eer het eerste land te zijn dat dit meemaakte.

“Myanmar heeft zijn bereidheid om met de IAO samen te werken herbevestigd”, zegt Richard Horsey, de IAO-vertegenwoordiger in Rangoon. Het gaat er nu om dat er een mechanisme komt dat slachtoffers voldoende vertrouwen geeft om klacht neer te leggen en dat de straffeloosheid van de overtreders aanpakt.

“In Myanmar kunnen op een willekeurige dag meerdere honderdduizenden mannen, vrouwen, kinderen en oude mensen door de militaire leiders gedwongen worden te werken”, zegt de International Federatie van Vrije Vakverenigingen in Brussel. “Weigering kan leiden tot opsluiting, marteling, verkrachting of de dood. Militaire officieren vaardigen dagelijks geschreven bevelen tot dwangarbeid uit.” De dwangarbeiders moeten onder meer legerkampen bouwen, munitie aandragen, bruggen en wegen aanleggen en grond in handen van het leger bewerken.

Sinds vorig jaar juni is de situatie verergerd, zegt Maung Maung, secretaris-generaal van de vakbondsfederatie in Myanmar (FTUB). “Zelfs mensen in Rangoon worden ontvoerd om dwangarbeid te verrichten. Ze worden naar kampen gezonden. Voorheen bleef die praktijk beperkt tot de dorpen.”

De verhouding tussen de IAO en Myanmar liep spaak in 1997, toen de junta weigerde mee te werken aan een onderzoek waartoe de organisatie had opgeroepen. Het rapport noemde de dwangarbeid in Myanmar “een misdaad tegen de menselijkheid”. Tegen juni 2000 begon de IAO de generaals het vuur aan de schenen te leggen: het riep haar leden op hun relatie met Myanmar te herzien. Myanmar zelf probeerde de schade te beperken door de IAO in mei 2002 een kantoor te laten openen in Rangoon, iets waartoe het was verplicht volgens de Conventie over Dwangarbeid uit 1930 die het land had geratificeerd.

Maar het IAO-kantoor kreeg te maken met hindernissen, zoals de plaatselijke IAO-verantwoordelijke Horsey bevestigt. In augustus en september vorig jaar ontvingen hij en zijn familie zelfs doodsbedreigingen. “Het akkoord met de autoriteiten over de oprichting van een facilitatormechanisme voor de behandeling van klachten werd nooit uitgevoerd”, zegt hij. “Ik behandelde de klachten dus op een informele manier. Gedurende de laatste maanden heeft de IAO niet de verwachtte medewerking ontvangen van Myanmar.”

De IAO-conferentie heeft nu tastbare en verifieerbare actie geëist van Myanmar, en zal tijdens haar bijeenkomst in november van dit jaar bekijken of die er is gekomen. (ADR/PD)