Ecuador: De boeren maken de president

Op 15 oktober zijn er in Ecuador presidentsverkiezingen. Hoofdthema is niet veiligheid, maar wereldhandel. Vorig jaar wezen de Latijns-Amerikaanse landen bijna unaniem het project voor een eengemaakte Amerikaanse markt af. De VS mikken daarom op vrijhandelsakkoorden met regionale handelsblokken. Ecuador dreigt een dikke stok in die wielen te steken.
In maart van dit jaar vonden in verschillende grote steden in Ecuador protestmarsen plaats die niet enkel tegen het vrijhandelsverdrag of Tratado de Libre Comercio (TLC) gericht waren, maar de inmenging van de Verenigde Staten in Ecuador in het algemeen aanklaagden. De manifestanten voelden zich gesterkt door de gebeurtenissen in Bolivia, waar rond die tijd Evo Morales tot president werd gekozen.
Morales’ belofte om de gasindustrie te nationaliseren, inspireerde de Ecuadoraanse betogers om hun kritiek vooral te richten op de Amerikaanse petroleummaatschappij Occidental. Die werd beschuldigd van 42 wetsovertredingen, gaande van het niet respecteren van de milieuwetgeving en het verkopen van 40 procent van de maatschappij aan een Canadees bedrijf zonder toelating, tot het bespioneren van betogers. In mei annuleerde de Ecuadoraanse president Palacio onder druk van de betogers het contract met Occidental. De bedrijfswereld in Ecuador reageerde verbouwereerd en de VS lieten weten dat ze de reactie van Palacio overdreven vonden. Meteen werden ook de verdere onderhandelingen over het vrijhandelsverdrag voorlopig opgeschort. De Ecuadoraanse bedrijfswereld en de grote ondernemingen hopen dat de draad na de verkiezingen opnieuw opgenomen wordt, want voor hen biedt een vrijmaking van de markt vooral voordelen.

Boerentranen en landbouwsubsidies


Over veertien van de negentien onderhandelingsthema’s werd overigens al een akkoord bereikt. De regeling voor de patenten, die onder intellectuele eigendomsrechten vallen, en het landbouwbeleid zijn de grootste knelpunten. In de vrijhandelsakkoorden voeren de VS stelselmatig bepalingen in die ervoor zorgen dat farmaceutische firma’s een exclusieve markttoegang voor hun gepatenteerde producten krijgen die langer loopt dan de twintig jaar die binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO) afgesproken werd. Critici wijzen er dan ook op dat die bepalingen in strijd zijn met een akkoord dat door alle WTO-leden, waaronder ook de VS, in 2001 getekend werd en dat de toegang tot gezondheidszorg en medicijnen in principe voorrang verleende op het vrijhandelsprincipe.
Een nog grotere struikelblok in de onderhandelingen zijn de bepalingen rond landbouw. De grootste tegenstand tegen een vrijhandelsverdrag met de VS komt dan ook van inheemse bewegingen en kleine landbouwproducenten. Zij noemen het TLC een Tratado de Lágrimas Campesinas, een akkoord van boerentranen. Men verwacht namelijk dat de landbouw het meest nadeel zal ondervinden van een handelsliberalisering met de VS. Ook in regeringskringen vreest men niet te kunnen opboksen tegen de technologische voorsprong en gesubsidieerde landbouw van de VS.
Een rapport van het Ontwikkelingsprogramma van de VN, de VN Voedsel- en Landbouworganisatie en UNICEF bevestigt dat vooral kleine en middelgrote landbouwbedrijven getroffen zullen worden door een TLC. De landbouw verliest volgens dit rapport in alle scenario’s, zelfs indien de VS hun douaneheffingen en subsidies zouden afschaffen -wat ze overigens niet van plan zijn. Volgens de VS horen landbouwsubsidies niet thuis in een bilateraal handelsverdrag aangezien ze ook impact hebben op de relaties met andere landen. De meest kwetsbare producten voor de ongelijke concurrentie met de Verenigde Staten zijn maïs, melk en rijst. Uit gegevens van het FAO blijkt dat één vierde van de Ecuadoraanse bevolking afhankelijk is van die drie producten.

Vrijheid van handelen


Ecuador is niet het enige land waarmee de VS een TLC willen afsluiten. Na Canada en Mexico (NAFTA), Chili (TLCCE), Centraal-Amerika en de Dominicaanse Republiek (DR-CAFTA), is het de beurt aan de landen van de Andesgemeenschap (Venezuela, Peru, Colombia, Bolivia, Ecuador). Peru en Colombia zetten die stap al begin dit jaar, waarna Venezuela zich verraden voelde en zich terugtrok uit de Andesgemeenschap. De VS-politiek van bilaterale vrijhandelsakkoorden, het geheime karakter van de besprekingen en de ongelijke handelsverhoudingen tussen de VS en hun partners liggen vanuit steeds meer hoeken onder vuur.
De regeringen van Bolivia en Venezuela, boerenorganisaties en lokale groeperingen in andere Andeslanden, internationale organisaties en ngo’s: allemaal zien ze de vrijhandelsakkoorden als een overtreding van de WTO-afspraken. Zelfs binnen het Amerikaanse Congres rijst steeds meer protest. Toch wil de regering Bush van geen wijken weten. Washington is bereid zijn argumenten kracht bij te zetten door landen en regeringen onder druk te zetten. Zo hebben de VS al laten weten aan de Andeslanden dat er een einde komt aan de voordelige handelsvoorwaarden die de VS hen toekent als compensatie voor hun hulp in de strijd tegen drugs als ze weigeren een TLC te ondertekenen. Vrijheid van handel betekent duidelijk niet vrijheid van handelen.

Presidentskandidaten en vrijhandel


De onderhandelingen over een vrijhandelsakkoord tussen de VS en Ecuador werden eind april voorlopig opgeschort. Dat betekent echter niet dat het thema van de baan is. De verkiezingen van 15 oktober dwingen de presidentskandidaten een standpunt in te nemen over het TLC.
* Voormalig president Gutiérrez werd door volksprotest uit zijn ambt gezet, maar is opnieuw kandidaat. Hij heeft zelf drie jaar geleden de aanvraag voor het vrijhandelsverdrag ingediend bij de VS. Ook de rechtspopulistische presidentskandidaat Álvaro Noboa, baas van bananenmaatschappij Bonita en rijkste ondernemer van Ecuador, wil een TLC omdat de kennis en productietechnologie vanuit de VS een welkome duw in de rug zouden zijn voor de Ecuadoraanse ondernemingen en industrie. Cynthia Viteri van de sociaalchristelijke partij sluit zich bij het standpunt van de liberale partijen aan.
* De enige kandidaat die zich tot nu toe niet volmondig voor of tegen het TLC heeft uitgesproken, is de gematigde socialist León Roldós. Volgens hem is een vrijhandelsakkoord met de VS op termijn onvermijdelijk, maar hij vindt wel dat bepaalde knelpunten nog wat grondiger besproken moeten worden. Bovendien beklemtoont hij dat, als de onderhandelingen afgerond zijn, het volk de kans moet krijgen zich uit te spreken in een referendum.
* De linkse partijen hebben laten verstaan dat zij een vrijhandelsakkoord met de VS helemaal niet zien zitten. Luis Macas, presidentskandidaat van de lokale partij Pachakutik, verwerpt een TLC omdat hij vreest dat zijn achterban van kleine boeren er het grootste slachtoffer van zal worden. Ook de linkspopulistische Rafael Correa wil de Ecuadoraanse landbouw beschermen tegen ongelijke concurrentie met de Amerikaanse gesubsidieerde landbouwproducten. (hdw)
Reageer via info@mo.be

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.