Een enkeltje naar huis voor illegale Guatemalteken

Al meer dan drieduizend Guatemalteken hebben dit jaar hun “Amerikaanse droom” als sneeuw voor de zon zien smelten nadat ze clandestien de Verenigde Staten probeerden binnen te komen en werden gearresteerd. De meeste immigranten werden onderschept in Mexico of bij de grens met de VS. Anderen haalden het tot in de VS en werkten er zonder geldige papieren toen ze thuis of op hun werk bij de kraag werden gevat.
In 2006 repatrieerden de VS in totaal 18.035 illegale Guatemalteken. Dat is bijna 60 procent meer dan het jaar daarvoor: een duidelijke indicatie van het strengere migratiebeleid dat de Verenigde Staten voeren. “Het aantal invallen in de VS is drastisch verhoogd”, zegt de voorzitster van de nationale coalitie van Guatemalteekse immigranten (Conguate).
Zij wijst op de toename van het aantal gedeporteerde landgenoten nadat hun asielvraag werd geweigerd. De meeste van die aanvragen werden al in de loop van de jaren negentig ingediend, nog voor de 36-jarige burgeroorlog in Guatemala in 1996 tot een einde kwam.
“De immigratiewetten zijn strenger geworden en immigranten zijn banger dan vroeger om te worden teruggestuurd naar hun land. Ze worden vernederd en zijn kwetsbaarder voor misbruiken en uitbuitende arbeidsomstandigheden”, aldus Conguate.
Ongeveer 1,4 miljoen Guatemalteken wonen en werken in de VS, de meerderheid zonder geldige verblijfsdocumenten. De geldbedragen die zij naar hun families in Guatemala sturen (3,6 miljard dollar in 2006), zijn goed voor 10 procent van het bruto binnenlands product in Guatemala.
De gevolgen van de huidige deportaties zijn niet te overzien. Duidelijk is wel dat er minder geld stroomt naar de families (en de economie) van Guatemala en dat gezinnen uit elkaar gerukt worden. Veel van de gedeporteerde Guatemalteken die al jaren in de VS woonden, ervaren moeilijkheden om zich opnieuw aan te passen aan de samenleving in hun land van herkomst.
„De Amerikaanse overheid moet dringend een migratiebeleid voeren dat rekening houdt met deze realiteit, de mensenrechten respecteert en de bijdrage van de Guatemalteken aan onze economie waardeert”, zegt Raquel Zelaya van de Vereniging voor Sociale Studies.
Ook de Guatemalteekse gemeenschap in de VS laat van zich horen. Zij roepen op tot een brede hervorming van de Amerikaanse immigratiewetten. Zij willen vooral betere regels voor een meerderheid van de illegalen die geen crimineel verleden hebben, een verkorting van de wachttijd om geldige verblijfsdocumenten te verkrijgen voor familieleden en de goedkeuring van quota voor het toelaten van legale immigranten.
Eind 2005 vaardigde het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden een draconische migratiewet uit die de bouw van meer dan duizend kilometer muur langs de grens met Mexico verordende, hulp aan illegale immigranten criminaliseerde en “illegale aanwezigheid” in de VS tot een zware misdaad maakte. De Senaat keurde daarentegen wel een gastarbeidersprogramma goed, dat de mogelijkheid schept voor illegale immigranten om het Amerikaanse staatsburgerschap te verkrijgen. Het Congres probeert beide wetten nu met elkaar te verzoenen.