Een revolutionair Kinderpardon met onrechtvaardige kanten

In Nederland heeft zich een ware revolutie voltrokken in de waarborging van kinderrechten in het vreemdelingenbeleid. Er kwam een speciale regeling voor langdurig verblijvende kinderen, in de volksmond Kinderpardon geheten. De regeling is blijvend en voor de huidige in Nederland gewortelde kinderen is er een iets soepelere overgangsregeling.

Feitelijk is hiermee een jarenlang bevochten kinderrecht, het recht op een continue ontwikkeling, erkend. Toen in 2006 ruim 2000 kinderen, verenigd in Wij Willen Blijven, de Nederlandse staat aanklaagden omdat hun uitzetting hun recht op ontwikkeling zou schaden, verwees de rechter hen naar de politiek: daar moest het heil van komen. Zes jaar heeft die politieke strijd geduurd.

Steeds was het adagium van opeenvolgende bewindslieden: langdurig verblijf, worteling in Nederland, is geen grond om een verblijfsvergunning te verlenen, ook niet voor kinderen. Maar in 2012 werd de strijd beslecht in het voordeel van de kinderen: het Kinderpardon kwam er. Honderden kinderen die zelf asiel hadden aangevraagd of kinderen van ouders die dat hadden gedaan en die langer dan vijf jaar in Nederland verbleven voor hun achttiende levensjaar, kunnen nu eindelijk beginnen aan een toekomst in Nederland.  

Elk voordeel heb een nadeel

De realisatie van deze droom, heeft ook onaanvaardbare, scherpe kanten. Bij de uitwerking van de regeling is lang niet altijd het belang van het kind leidend geweest, zoals wel werd beloofd bij de presentatie. Als de ouders in de ogen van de overheid niet deugen, hebben de kinderen ook het nakijken.

Sommige groepen worden uitgesloten en bovendien komt er vooralsnog weinig terecht van de beloofde ‘royale’ en ‘loyale’ toepassing van de regels. Na de vreugdevolle maanden van Kinderpardonerkenningen, regent het nu afwijzingen. Het Kinderpardon is daardoor voor velen van een bron van hoop een bron van frustratie geworden.

Wime uit Angola hoopte door het Kinderpardon eindelijk een status te krijgen. Hij kwam als alleenstaande minderjarige op zijn tiende naar Nederland en is nu 22. Hij meldde zich voor het Kinderpardon, maar nu zit hij in de gevangenis, in afwachting van zijn uitzetting. Eén voorwaarde voor het Kinderpardon is dat je bij de aanvraag jonger moet zijn dan 21. Wime was nét 6 maanden te oud. En zoals Wime zijn er nog een paar jongeren die, net als de bekende Mauro (die wel onder het Kinderpardon viel), lang geleden in hun eentje naar Nederland kwamen.

Sorry, foute reden

Het Kinderpardon geldt alleen voor kinderen met een asielverleden. Kinderen die andere procedures hebben doorlopen vallen buiten de boot. Jammer voor de vier Roma kinderen die 1, 2, 3 en 4 jaar oud waren toen ze naar Nederland kwamen en nu 16, 17, 18 en 19 jaar zijn. Aan hun levenslange onzekerheid is geen einde gekomen.

Het meest bekritiseerde onderdeel van het kinderpardon is, dat de kinderen vanaf 27 juli 2010 voortdurend in beeld bij de RIJKSoverheid moesten zijn. Op die datum werden Gezinslocaties geopend, voor uitgeprocedeerde gezinnen. Gezinnen die al op straat stonden, kwamen daar aanvankelijk niet in. Veel van die gezinnen zijn opgevangen door goedwillende particulieren die jarenlang hun huis en eten gedeeld hebben met deze mensen.

Die barmhartige daden worden nu keihard afgestraft. Wie bij particulieren verbleef, krijgt geen Kinderpardon. Ook niet de gezinnen die in de gemeentelijke noodopvangen verbleven, tot grote verontwaardiging van de gemeenten die jarenlang deze overheidstaak om mensen op te vangen hebben overgenomen.

Worteling als verblijfsgrond?

De uitgesloten kinderen zijn net zo geworteld in Nederland als de kinderen die wel onder de regeling vallen. Ook zij groeiden hier op, spreken perfect Nederlands, volgen Nederlands onderwijs en hebben hun sociale leven hier opgebouwd.

Het onderscheid dat de regeling maakt tussen bepaalde groepen gewortelde kinderen is in strijd met het verbod op ongelijke behandeling, zoals onder meer neergelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het VN-Kinderrechtenverdrag. We hopen dat rechters snel aan deze toetsing toekomen en dat deze scherpe kanten van het Kinderpardon een nachtmerrie bleken te zijn.

Rian Ederveen, Stichting LOS (Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt)
Carla van Os, Defence for Children Nederland