Een tropische explosie

Net op het moment dat de Congolese regering er alles aan doet om de wereld te tonen dat alle dingen nieuw zijn, dat er een nieuw begin gemaakt wordt aan de Congolese geschiedenis, net op dat moment komt de Nederlandse vertaling uit van de laatste roman van de Zaïrees-Congolese auteur Sony Labou Tansi. Het boek heeft als titel: ‘Het einde van de dingen’ en de tegendraadsheid van verschijningsdatum en historisch moment is helemaal Labou Tansi.
‘Het einde van de dingen’ is een burlesk verhaal waarin de verteller de lezer meevoert naar een denkbeeldig land op de Westkust van Afrika. Een vreemd gebruik (het schijnhuwelijk van een oude man met een prepuberaal meisje -‘voor de lol’) loopt er uit de hand en geeft aanleiding tot jarenlange pogingen om het dreigende onheil en de groeiende conflicten te bezweren. Sony Labou Tansi schept er voelbaar genoegen in om het verhaal op een barokke manier te versieren met wijdloopse opsommingen en schijnbaar verloren gelopen details. Hij vraagt van de lezer een onvoorwaardelijke overgave, zonder die instelling geraak je het verhaal zelfs niet binnen. Eenmaal meegevoerd op het ritme van passie en mislukkingen, neemt Tansi de lezer mee op de zijwegen van de mythes en van de parodieën op de reële machten van Afrika. Als geen ander weet Sony Labou Tansi de eigenwaan van autocratische heersers en zelf uitgeroepen geleerden door te prikken. Dat maakte hem tot een slecht geziene gast op zijn geliefde continent. ‘Als mijn teksten werkelijk goed zijn, veroorzaken ze spirituele branden in het kreupelhout der clichés’, zegt hij zelf.

De vertaling van dergelijk wild om zich heen schoppend proza is geen sinecure. Labou Tansi zegt dat hij ‘het frigide Frans laat exploderen en probeert het de weelderigheid en fonkeling van zijn tropische temperament te verlenen, de hijgende ademhaling van onze talen en de krankzinnige warmte van onze vitaliteit.’ De schoonheidsfoutjes op het vlak van de vertaling liggen echter niet bij het ‘tropische Frans’ van de originele tekst, maar bij de stugge Hollandsheid van de vertaler. Om de haverklap krijg je als Vlaamse lezer de uitroep ‘Wat drommel’ voorgeschoteld. Eerlijk gezegd heb ik moeite om dat te horen uit de mond van een Afrikaanse ‘behoeder van de gebruik’. Misschien kan mede-uitgever NCOS een volgende keer wat suggesties doen om een wat ‘tropischer’ of althans zuidelijker Nederlands te gebruiken.

Sony Labou Tansi omschrijft zijn roeping als schrijver zo: ‘Ik wil als storend element optreden, de mensen in de war brengen die praten over ‘vooruitgang’ en ‘ontwikkeling’ als ware dat een magische formule. Aan een ieder die zo trots is op de grote sprong voorwaarts van onze waterstofbeschaving breng ik in onaangename herinnering dat onze tijd meer slaven telt dan de wereld ooit gekend heeft, slaven van de luxe, slaven van de omstandigheden, slaven van de armoede.’ Hij verzet zich tegen een te enge -want uitsluitend Afrikaanse- lezing van zijn teksten. Die gaan niet alleen over Afrikaanse dictators als Amin of Bokassa. ‘Dat was voer voor de westerse media die het een goede grap vonden, alsof er geen Hitlers meer bestaan, alsof er geen moderne westerse kannibalen zijn die mensenvlees in geld omzetten’, zegt Labou Tansi in een gesprek met Jan Kees van de Werk. Het is een eeuwige zonde dat deze tovenaar van de globale verbeelding vorig jaar gestorven is.

‘Het einde der dingen’ verscheen bij NCOS in de Derde Spreker Serie, ISBN 90-5515-511-X. De citaten van Sony Labou Tansi komen uit het Nawoord dat Jan Kees van de Werk schreef in ‘Het teken van Martial’, ISBN 90-6445-720-4, verschenen bij EPO / In de Knipscheer.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.