Eenheidsmarkt Cariben zal winnaars en verliezers opleveren

Volgens premier Owen Arthur van Barbados heeft geen van de lidstaten van Caricom aangegeven de deadline van december niet te kunnen halen. Wel hebben enkele landen hulp gevraagd bij het proces.

Of het initiatief werkelijk een afdoende antwoord is op de mondiale uitdagingen, is echter nog maar de vraag. Uit een recente studie van de Organisatie van Oost-Caribische Staten (OECS) bleek dat de bedrijven in die landen niet klaar zijn voor de CSME. De onderzoekers analyseerden de handel tussen de subregio waar de OECS-landen onder vallen en de rest van Caricom. Die handel stagneert volgens hen.

De studie laat zien dat in 1985 negen producten van de OECS-landen meer dan 25 procent van het marktaandeel in de Caricomlanden hadden. In 2003 had de OECS nog maar één product met een marktaandeel van meer dan een kwart en vijf producten die beter deden dan 10 procent.

De OECS-landen zijn Antigua en Barbuda, Dominica, Grenada, St. Lucia, St. Vincent, Montserrat, St. Kitts en Nevis, Anguilla en de Britse Maagdeneilanden. Tijdens een recente OECS-top op Dominica uitten die landen hun bezorgdheid over de groeiende onevenwichtigheid in de handel tussen hen en de andere Caricomlanden. De landen willen afspraken maken over een voorkeursbehandeling, alvorens toe te treden tot CSME.

OECS-voorzitter Ralph Gonsalves, premier van St. Vincent, gaf aan dat de subregio echter wel het initiatief voor een vrije markt steunt. Vaughhan Lewis, oud-directeur van de OECS, zei dat de landen van de oostelijke subregio de CSME binnenstappen zonder dat ze ervaring hebben opgedaan met de economische veranderingen die de meer ontwikkelde Caricomlanden doormaakten. De minder ontwikkelde landen hebben de economische recessie van de jaren tachtig niet meegemaakt en voelden daardoor niet de noodzaak om structurele veranderingen in het beleid door te voeren, aldus Lewis.

Lewis, momenteel professor internationale betrekkingen aan de Universiteit van West-Indië (UWI), zei dat de CSME precies komt op het moment dat de OECS-economieën problemen hebben met hun belangrijkste industrieën. Ze zijn bezig hun economische beleid bij te stellen en hun productiesystemen aan te passen aan de veranderingen als gevolg van de hervorming van het landbouwbeleid door de Europese Unie. Tegelijkertijd moeten ze ook moeten inspelen op de gevolgen die een regionale open markt met zich meebrengt.

Ook de gerenommeerde Caribische econoom Clive Thomas vindt dat de CSME teveel door een roze bril wordt bekeken. De werkelijkheid is minder rooskleurig. De CSME is boven alles een door de markt voortgestuwd proces van integratie. Dat brengt alle risico’s met zich mee die normaal gesproken geassocieerd worden met marktwerking, zei hij onlangs tijdens een lezing.

Een van die risico’s is volgens Thomas dat de CSME het patroon van ongelijkheid dat op wereldniveau zichtbaar is, kopieert. Laat er geen misverstand over bestaan dat ook de CSME winnaars en verliezers zal kennen, zowel op korte termijn als op lange termijn. Alleen het uitspreken van intentieverklaringen is niet genoeg, zei Thomas. Er moeten effectieve mechanismen worden ingesteld om ongelijkheid zoveel mogelijk te beperken.

Thomas verwees naar een rapport van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank uit 2003. Daarin stellen de auteurs dat bij het uitblijven van corrigerende mechanismen, slechts een deel van de landen in een regio kan profiteren van regionale integratie. (JS/PD)