Eenzaam heden

Daarover gaat Eenzaam heden, de nieuwe roman van Naema Tahir. De auteur is van Pakistaanse origine, werd geboren in Groot-Brittannië en studeerde in Nederland, waar ze nu ook publiceert. Hoofdpersonage van de roman is Dina, dochter van een Pakistaans migrantenkoppel in Londen. Haar vader wil helemaal niet in Groot-Brittannië blijven en verheerlijkt alles wat Pakistaans is: de vlag, de stichter, de nationale feestdag, de kleur, het geloof, de landgenoten. Haar moeder is naar Londen gekomen in de hoop ruimte te vinden voor haar zelfontwikkeling –wat binnen de traditionele Pakistaanse traditie onmogelijk is– en wil een eigen bedrijfje starten.
Dina’s zoektocht naar haar wortels zit dus ingebakken in haar familiale voorgeschiedenis. ‘Als ik nergens bij hoorde, dan was het omdat ik bij hen hoorde’, schrijft Tahir op het einde. De eenzaamheid van Dina wordt versterkt door het feit dat ze als Pakistaans meisje –ook in Londen– altijd aan het kortste eind trekt. ‘In Engeland gaat Pakistan maar niet weg’, stelt ze ontdaan vast op blz. 210. Het verhaal is een scherpe kritiek op migranten die maar niet loskomen van hun geromantiseerde verleden, waardoor ze geen fatsoenlijk heden voor zichzelf en hun gezin kunnen uitbouwen.
Die kritiek is geloofwaardig omdat het verhaal verteld wordt vanuit het perspectief van de tweede generatie. Hier is niet een betweterige autochtoon aan het woord die vindt dat migranten zich hier thuis moeten voelen of moeten opkrassen, maar een opgroeiend meisje dat zichzelf moet ontdekken in een labyrint van beperkingen en betekenissen die ze niet deelt met de dominante omgeving.’We leden omdat we reizigers waren op zoek naar geluk. We vonden geluk maar ook eenzaamheid. Dus reisden we verder. We reisden naar het verleden omdat we meenden daar onze eenzaamheid niet te hebben gekend. We reisden naar de toekomst omdat we die eenzaamheid daar niet verwachtten.’
Het motto van het boek komt uit De kleine prins van De Saint-Exupéry: ‘De mensen? Ze hebben geen wortels en daar hebben ze veel last van.’ Waar mensen wellicht nog het meest last van hebben, is van de ingebeelde wortels die ze koesteren. Dat is ook voor wie niet op reis vertrekt een vaak ondraaglijke last om in het veranderende heden te kunnen functioneren.
Eenzaam heden door Naema Tahir is uitgegeven door Prometheus. 252 blzn. ISBN 978-90-446-0868-7