"Effectiviteit microfinanciering onbewezen"

Het is niet bewezen dat microfinanciering mensen uit armoede haalt en sterker maakt, zeggen deskundigen.

Een discussie die eind februari georganiseerd werd door het Britse Overseas Development Institute (ODI), kwam tot de conclusie dat het bewijs daarvoor onduidelijk, onbetrouwbaar en niet-overtuigend is, meldt het VN-persbureau IRIN.

“Er zijn geen bewijzen voor positieve of negatieve impact van microfinanciering”, zegt Maren Duvendack, staflid van ODI en auteur van een recentelijk verschenen onderzoek naar microfinanciering.  “Ik wil niet zeggen dat microfinanciering niet werkt, maar het vermindert niet op systematische wijze de armoede”, voegde David Roodman van het Centre for Global Development daaraan toe. “Er is geen geloofwaardig academisch bewijs dat microkrediet, gemiddeld gezien, mensen uit de armoede haalt. We hebben ook geen bewijs dat mensen door microfinanciering structureel slechter af zijn.”

Risico’s

“Veel mensen denken dat microfinanciering hetzelfde is als microkrediet - het verstrekken van kleine leningen”, zei Duvendack. “Microfinanciering gaat over meer dan kredieten en spaargeld. Het gaat ook over verzekeringen, zakelijke vaardigheden, opleiding en financiële geletterdheid.”

De meeste studies kijken naar de impact van microkrediet, maar Roodman suggereerde dat een ander microfinancieringsproduct - microsparen - een positieve invloed kan hebben op de vermindering van armoede. Duvendack, die bezig is een studie naar microsparen af te ronden, stelde echter dat haar onderzoek laat zien dat er geen significante voordelen zijn ten opzichte van microkrediet.

De overheersende rol die microkrediet speelt als financieringsmiddel, kan een hindernis vormen voor armoedevermindering, omdat het risico op schulden groot is. Volgens voormalig ODI-staflid Milford Bateman, kunnen mensen die er niet in slagen hun onderneming met microkrediet op de rails te krijgen, alles wat ze hebben kwijtraken.

“Het algehele gebrek aan krediet voor kleine en middelgrote ondernemingen verhindert dat bedrijven substantieel groeien”, zei Bateman in een ODI-stuk.  Microfinanciering geeft armen een sociale legitimatie om zich in de schulden te steken, zei hij, en het commerciële businessmodel brengt met zich mee dat er hoge rentes betaald moeten worden voor microkrediet.

Kinderen naar school

Drie jaar geleden hadden Shila Rani Mazumder en haar man uit Bangladesh moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Haar man verdiende 2,28 euro per dag als timmerman en ze was bang dat ze niet in staat zou zijn haar twee kinderen naar school te sturen. “Elke maand kwamen we geld tekort. Dat leidde continu tot ruzie”, zegt de 31-jarige moeder.

In 2010 hoorde ze over een microfinancieringsinitiatief in haar dorp en besloot ze een poging te wagen. Ze sloot een lening af van 48 euro, die ze over een jaar moest terugbetalen. Het geld besteedde ze aan het kweken van groenten. Ze kreeg ook voorlichting over landbouw, visserij en veeteelt van de organisatie die de microkredieten verstrekte. “Na een jaar had ik een goede winst gemaakt en kon ik de lening terugbetalen”, zegt ze.

Vorig jaar leende ze nog eens 274 euro en ze is al bezig met aflossen. “Ik verwacht dit jaar nog meer winst”, zegt ze. Maar het dividend betaalt zich al uit op andere gebieden: de kinderen zitten nu op school.

Hoge rente

Veel mensen in Adampur, in het district Comilla, 60 kilometer ten oosten van de hoofdstad Dhaka, zagen hun leven veranderen dankzij microkrediet van het Centre for Community Development Assistance (CCDA), een plaatselijke ngo die sinds 1992 in Bangladesh actief is op het gebied van microfinanciering.

Volgens het CCDA hebben 2300 inwoners van het dorp Mazumder, vooral vrouwen, een microkrediet. Bijna 100 procent van die leningen wordt terugbetaald. In heel Bangladesh steunt de organisatie 60.000 mensen via microfinanciering. Daarbij gaat het om eenjarige leningen, waarvoor 24,72 procent rente wordt betaald.

M.A. Samad, directeur van het CCDA, zegt dat boeren in de regio vooral in september en oktober om geld verlegen zitten. Microfinanciering is voor hen meestal de enige mogelijkheid voor krediet. Hij ontkent dat de rente erg hoog is. “Voor de introductie van microfinanciering leenden mensen geld van de mohajan (een informele kredietverstrekker). Die vroeg vaak twee tot drie keer meer rente dan microfinancieringsorganisaties doen”, zegt Samad.

“Microfinancieringsinstellingen moeten tegenwoordig een hoog rendement halen om de salarissen van managers en ook de aandeelhouders te kunnen betalen”, legt Bateman uit. “De angst bestaat dat er zo aanzienlijke bedragen wegvloeien uit arme gemeenschappen, in plaats van dat ze ter plaatse geïnvesteerd worden om aan de armoede te ontsnappen.”

Gebrekkige studies

De consensus groeit dat microkrediet niet geschikt is voor de armsten van de armsten, omdat de risico’s voor hen te groot zijn, zei Ruth Stewart van het Institue of Education van de Unversiteit van Londen.

Microfinanciering is niet effectief in een vacuüm, zei Duvendack. Het moet ingebed worden in een bredere armoedebestrijdingstrategie. In een ander systematisch onderzoek dat nog gepubliceerd moet worden en waar Duvendack aan meewerkt, wordt gewezen op microfinanciering als middel om erkenning te bevorderen van de rechten van armen als consumenten van financiële diensten. De erkenning kan leiden tot nieuwe regelgeving op het gebied van consumentenrechten, wat gezien kan worden als een vorm van emancipatie. 
Ook zijn er volgens Will Derven, hoofd public relations van Barclays Africa, inheemse modellen die nog onderzocht moeten worden. Inheemse gemeenschappen verschaffen financiële middelen aan armen, zoals bij het Susu-bankieren in Ghana. Dergelijke modellen zijn tijdens de implementatie van microfinanciering over het hoofd gezien.

Potentiële klanten, en bestaande systemen, moeten beter begrepen en ondersteund worden door microfinancieringsinitiatieven. Wat wellicht ook over het hoofd gezien is, zei Duvendack, zijn andere mogelijk belangrijke ontwikkelingsinterventies, zoals doelgerichte sociale programma’s, voorwaardelijke cash transfer-programma’s of kleinschalige stimuleringsprogramma’s voor de landbouw. “We moeten de impact van al deze verschillende producten beter onderzoeken”, zei hij.

Dat niet duidelijk is welke effecten microfinanciering heeft op armoedebestrijding, is het gevolg van gebrekkig uitgevoerde studies en onbetrouwbare gegevens, ondanks het feit dat microfinanciering al dertig jaar bestaat. De deskundigen hopen dat onderzoek beter georganiseerd wordt, zodat er in de toekomst wel duidelijke conclusies zijn te trekken over de effectiviteit van microfinanciering.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.