Egypte boycot nieuw Nijlverdrag

Op 14 mei hebben vier stroomopwaartse landen een eigen Nijlcommissie opgericht, tot woede van de stroomafwaartse landen Egypte en Soedan. Ethiopië, Oeganda, Rwanda, Tanzania en Kenia – die laatste tekende de overeenkomst op 19 mei – willen meer Nijlwater benutten voor stuwdammen en irrigatie.
Vorige maand lag reeds een akkoord op tafel over de herverdeling van het Nijlwater, maar Egypte en Soedan, die momenteel veruit het meeste water verbruiken, weigerden dat te ondertekenen. Daarom besloten de andere landen hun eigen verdrag op te stellen. Burundi en het Democratische Republiek Congo zullen binnenkort wellicht ook de nieuwe overeenkomst tekenen.
De zeven Nijlstaten Kenia, Oeganda, Tanzania, Congo, Ethiopië, Rwanda en Burundi delen de rivier met Egypte en Soedan, maar mogen het water van de Nijl niet vrij gebruiken. Onder de twee Nijlverdragen die in 1929 en 1959 werden getekend, heeft Egypte recht op het gebruik van 55,5 miljard kubieke meter Nijlwater per jaar, Soedan beschikt over de andere 18 miljard kubieke meter.

Vetorecht

Voor het stroomopwaartse land Ethiopië was de overeenkomst van vorige week een startschot voor hun nieuwe dam Tana Beles. Egypte vreest echter dat dit project de toestroom van water naar hun land zal verminderen. Ethiopië zorgt voor de toevoer van 85 procent water aan Egypte.
Egypte waarschuwt nu dat het dammen en andere waterprojecten van stoomopwaartse Nijllanden kan blokkeren omdat het land hierop een vetorecht heeft.
‘Elk project dat water wegneemt van de waterstroom moet volgens internationale verdragen worden geaccepteerd door Egypte en Soedan’, zegt de Egyptische Minister van Irrigatie en Water op de Ethiopische nieuwssite Ethiopian News.

Dam blokkeren

Egypte bereidt zich voor om te reageren op Ethiopië alsook op de andere ondertekenaars van de nieuwe overeenkomst. ‘Een eenzijdig verdrag tekenen bevestigt dat de motivatie van politieke aard is, wij zullen het dan ook politiek aanpakken’, kondigde de Egyptische premier Ahmed Nazif aan.
Volgens diplomaten staat de Egyptische president Hosni Mubarak op het punt naar Italië te reizen, de grootste geldschieter voor waterdammen in Ethiopië, om te protesteren tegen de Europese assistentie aan Ethiopië voor damprojecten. 
Ethiopië kreeg een miljoenenlening van de Europese Investeringsbank en de Italiaanse regering om minstens vijf van de tien waterdammen te bouwen die in aanbouw zijn. In 1990 blokkeerde Egypte reeds een lening van de Afrikaanse Ontwikkelingsbank voor een damproject in Ethiopië.
Analisten zeggen dat mondiale donoren en banken terughoudend kunnen zijn voor het steunen van financiële projecten die schade toebrengen aan Egypte en Soedan omdat ze niet verwikkeld willen raken in een regionaal dispuut.

Reactie Ethiopië

Egypte waarschuwde reeds dat de nieuwe overeenkomst niet legitiem is, maar volgens de premier van Ethiopië, Meles Zenawi, is de benadering van Egypte ouderwets. Dat schrijft de Arabische nieuwssite Al Jazeera.
‘Sommige mensen in Egypte hebben ouderwetse ideeën, gebaseerd op de veronderstelling dat het Nijlwater eigendom is van Egypte en dat het land het recht heeft om te beslissen wie wat krijgt. Ze denken dat stroomopwaartse landen niet in staat zijn het water te gebruiken omdat ze onstabiel en arm zijn’, aldus de premier.
‘Deze omstandigheden zijn voor altijd veranderd. Ethiopië is niet onstabiel. Ethiopië is wel nog steeds arm, maar het is in staat om de nodige middelen te dekken die nodig zijn om eender welke infrastructuur of dammen te bouwen die het land wil.’

Waterprobleem

De Nijlstaten onderhandelen al tien jaar over het waterprobleem. Egypte is bijna geheel afhankelijk van het Nijlwater, 95 procent van zijn watervoorzieningen komt van de rivier. Het land wordt bedreigd door de klimaatveranderingen en kijkt strikt toe op waterkrachtcentrales in Oost-Afrika die de waterstroom kunnen beperken.
Maar ook stroomopwaartse Nijllanden hebben het water nodig. De Afrikaanse landen vragen voor de herverdeling van het rivierwater om hun groeiend bevolkingsaantal en industrieel verbruik op te vangen. Er is een tekort aan elektriciteit, wat investeringen in Afrika tegenhoudt.