Egypte krijgt steun als het de grenzen dichtknijpt

“De Amerikaanse financiële steun aan Egypte wordt sinds jaar en dag gebruikt als drukkingmiddel voor de Israëlische lobby”, zegt Mohamed Abu al-Hadid, politiek analist en hoofd van Dar al-Tahrir, een door de overheid gecontroleerde uitgeverij die de prominente krant al Gomhouriya uitgeeft. “De beslissing bedreigt de soevereiniteit - en de waardigheid - van Egypte en vraagt om een reactie.”
Egypte krijgt normaal jaarlijks 1,7 miljard dollar aan financiële steun van de VS. Het is daarmee de tweedegrootste begunstigde na Israël, dat elk jaar voor drie miljard militaire steun krijgt.
De beslissing van het Amerikaanse congres kwam er na aanhoudende klachten van Israël dat Egypte niet genoeg doet om de wapensmokkel tegen te houden vanuit de Egyptische grensgebieden naar de Gazastrook. De wet maakt ook toespelingen op martelingen door de Egyptische politie en het ontbreken van een onafhankelijk rechtssysteem.
Het nieuwe budget is al goedgekeurd door de senaat en kan binnen enkele weken finaal goedgekeurd worden in het congres. Als dat gebeurt, is het de eerste keer dat de jaarlijkse steun aan Egypte significant verminderd wordt. De steun dateert van de vredesakkoorden van Camp David tussen Egypte en Israël in 1979.
Het is nog niet helemaal zeker dat de wet van kracht wordt. President Bush heeft al gedreigd zijn veto te gebruiken om de diplomatieke relaties met Egypte niet te schaden. Bovendien zegt de nieuwe wet zelf dat de vermindering in steun er niet komt als Caïro ‘voldoende’ optreedt tegen de smokkel.
Poreuze grenzen
De klachten van Israël over het gebrek aan waakzaamheid aan de Egyptische grens zijn de laatste maanden sterk toegenomen. Verschillende hooggeplaatste ambtenaren beschuldigden Egypte ervan een oogje toe te knijpen voor de smokkel van wapens langs de veertien kilometer lange grens met Gaza. Zo zei minister van Openbare Veiligheid Avi Dichter dat “Egypte de wapensmokkel makkelijk in een dag of twee kon stoppen, als het dat wilde”. De gesmokkelde wapens komen volgens Israël in handen van Hamas, dat Gaza sinds juni controleert. 
De Israëlische krant The Jerusalem Post schreef over “recente schattingen dat Hamas sinds juni honderd ton explosieven, miljoenen kogels, honderden anti-tankraketten en zelfs een klein aantal Katyusha-raketten” naar Gaza gesmokkeld had, waarvan een groot deel via Egypte.
De Egyptische regering ontkent dat in alle toonaarden en benadrukt dat ze doet wat ze kan. “De beschuldiging dat Egypte nalatig is, is vals”, zegt Mohamed Basyouni, voormalig Egyptisch ambassadeur in Egypte en hoofd van comité voor Arabische Zaken in de Shura Raad (het hogerhuis). “Egypte werkt consequent aan de strijd tegen de smokkel.” Zo zou de Egyptische politie op twaalf december een lading van een halve ton explosieven onderschept hebben die voor Gaza bestemd was.
Basyouni benadrukt dat die inspanningen “niet gedaan worden voor Israël, maar omdat het fenomeen een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid in Egypte.”
Hossam Zeki, woordvoerder van het Egyptische ministerie van Buitenlandse Zaken, wijst op de sterke band tussen Egypte en de Verenigde Staten en is ervan overtuigd dat de twee landen het probleem zullen oplossen. Hij is er zeker van dat de sterke pro-Israëlische lobby in Washington de schuldige is. “Het is van het begin duidelijk dat er sterke krachten, zowel binnen als buiten de VS, aan het werk zijn om de relatie tussen Egypte en de VS te verzieken”, zegt hij.
Maar volgens sommigen is net de vrede met Israël de oorzaak voor de poreuze grens met Gaza. Volgens Emad Gad, analist aan het semi-officiële al-Ahram Centrum voor Politieke en Strategische studies, wordt Egypte gehinderd door de strenge bepalingen van het Camp Davidakkoord uit 1979. Dat bepaalt dat Egypte niet meer dan 750 grenswachten mag inzetten.
“Bovendien mag nooit meer dan de helft daarvan op één moment tegelijk actief zijn”, zegt Gad. “Het is dan ook duidelijk dat Egypte het gebied nooit honderd procent kan controleren.”
Gad beweert dat Caïro meerdere keren om een amendement van de akkoorden gevraagd heeft, dat onder meer grotere troepenaantallen en helikopters zou toelaten, maar dat het Israëlische leger altijd geweigerd heeft.