"Egypte niet gebonden door anti-smokkelpact"

“Egypte heeft dat document niet eens mee ondertekend”, zegt Tarek Fahmi, professor politieke wetenschappen aan de Universiteit van Caïro. “Het is dan ook niet gedwongen om veiligheidsprocedures te volgen die achter de rug bedisseld zijn.”

Het “Memorandum of Understanding” (MoU) stippelt de procedures uit die gevolgd moeten worden om de smokkel naar de Gazastrook  te stoppen. Het document werd in Washington getekend door de aftredende Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice en haar Israëlische collega Tzipi Livni. Het bepaalt dat “de controle van de grens onontbeerlijk is voor een duurzame vrede in Gaza”. De VS beloven “hun inspanningen te versnellen om logistieke en technologische steun te geven en veiligheidstroepen op te leiden.”

Staakt-het-vuren

Het document bevat verschillende passages waarin de VS hun steun uitspreken het “Israëlische recht op zelfverdediging”, en ziet “het verkrijgen en gebruiken van wapens door terroristen tegen Israël als de directe oorzaak voor de recente vijandelijkheden.”

Volgens Israëlische woordvoerders was het akkoord de directe aanleiding voor het unilaterale staakt-het-vuren in de Gazastrook. Maar Egypte, dat bemiddelt in pogingen om een permanent bestand tussen Israël en Hamas te bewerkstelligen, verwierp het MoU vrijwel meteen.

“De VS en Israël kunnen doen wat ze willen op zee of met eender welk ander land in Afrika”, zei de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken Ahmed Aboul-Gheit tegen verslaggevers. “Maar wat het Egyptische territorium betreft, zijn we enkel gebonden aan de nationale veiligheid van het Egyptische volk en onze eigen capaciteit om de grenzen te beschermen.”

Aboul-Gheit ontkende bovendien de oude Israëlische beschuldiging dat wapens op grote schaal via tunnels uit Egypte naar Gaza stromen. De meeste wapens bereiken Hamas via de zee volgens de minister. Verschillende analisten zijn het daarmee eens. “De Israëli’s uiten die beschuldiging constant”, zegt Fahmi. “Maar ze kunnen nooit geloofwaardig bewijs leveren.”

Gamal Mazloum, een voormalig Egyptisch generaal en militair deskundige, ontkent de beschuldigingen dat Egypte niet voldoende doet om de grens te beschermen. “Een zwaarbewapend Gaza strookt niet met de Egyptische belangen”, zegt hij. “We willen escalatie van het geweld in Gaza vermijden, zowel tussen Palestijnen en Israëli’s als tussen Palestijnen onderling.”

Camp David

Volgens Fahmi zou elke verandering van de veiligheidssituatie aan de grens formele veranderingen eisen in het Camp David vredesakkoord tussen Egypte en Israël uit 1979. “Maar telkens als Egypte het akkoord in het verleden wou aanpassen om de grenswachten te versterken, heeft Israël dat geweigerd.” Volgens dat vredesakkoord mag Egypte niet meer dan 750 grenswachten inzetten aan de grens met Israël en de Gazastrook.

“Bovendien maakt het MoU melding van gezamenlijke veiligheidsprocedures, maar het is niet duidelijk wat die precies inhouden”, zegt Fahmi. “Het zou ertoe kunnen leiden dat Israël toegang krijgt tot gevoelige informatie van de VS over haar Arabische bondgenoten.”

Het akkoord roept niet expliciet op tot het plaatsen van internationale waarnemers langs de grens tussen Egypte en de Gazastrook. Maar volgens mediaberichten zou Turkije al samen met een aantal EU-lidstaten voorgesteld hebben om waarnemers te leveren. De Egyptische president Hosni Mubarak heeft al laten weten dat Egypte elke buitenlandse aanwezigheid of waarnemers zal weigeren.