Egyptische vissers steeds vaker doelwit van geweld

“Het is een zeer riskant spel geworden”, zegt Ayman, bemanningslid op een Egyptische  trawler. Door tientallen jaren overbevissing zit er bijna geen vis meer in de ondiepe kustwateren, zegt hij. Veel commerciële vissersboten trekken nu naar Malta, Turkije en Djibouti.

Overbevissing

“Vissen is zeer moeilijk in Egypte”, zegt Ayman. “Vaak dekt het de kosten van brandstof en andere benodigdheden niet. We kunnen meer vangen in Libië (en andere landen), maar dat zijn riskante reizen. De kustwacht kan onze boot tot zinken brengen, ons in de cel steken, of nog erger. Maar we moeten vis vinden om de kost te verdienen voor ons gezin.”

De Egyptische vissersvloot vangt nu al bijna tien jaar jaarlijks 125.000 ton. Maar dat cijfer toont de gevolgen van vervuiling en overbevissing niet. Een aanzienlijk deel komt nu van afgelegen visgebieden.

Doordat de vloot gegroeid is, is ook de concurrentie toegenomen. Meer dan 3000 vissersboten hebben een licentie voor de Middellandse Zee en 120 voor de Rode Zee. Daarnaast trekken 40.000 bootjes zonder motor langs de 2500 kilometer lange kust.

Zeer beperkt gebied

Madani Ali Madani, visserij-expert bij de Egyptische overheid, zegt dat het probleem niet de overbevissing maar de spreiding is. De overgrote meerderheid opereert vanuit een handvol havens aan de Nijlmonding en vanuit Suez. “Al deze boten zijn geconcentreerd in een zeer beperkt gebied, en ze gaan niet verder dan 5 kilometer van de kust.”

“Sommige boten kunnen dieper in zee gaan, maar ze willen dicht bij de kust blijven werken. Ze blijven parallel met de kust varen, tot ze Libië bereiken. En dat is waar de problemen beginnen.”

Sami Ibrahim is een van de zestien vissers die in 2010 gearresteerd werden toen hun boot de Libische wateren binnenvoer. De bemanning werd geslagen en vernederd, zegt hij. Ze belandden negen maanden in de Libische cel. Ze moesten zelf hun eten kopen. Pas nadat de Egyptische overheid de zware boete had betaald, kwamen ze vrij.

Honderden vissers aangehouden

Het Egyptische ministerie van Buitenlandse Zaken is tussenbeide gekomen wanneer reders niet wilden of konden betalen voor hun bemanning. Honderden vissers zijn al aangehouden, zegt het ministerie.

Volgens Madani zijn “niet meer dan tien Egyptische boten” verantwoordelijk voor 90 procent van de schendingen van de territoriale wateren. “Ze blijven de schendingen herhalen. We hebben vastgesteld dat ze namens private Libische bedrijven werken maar niet onder de paraplu van de overheidsregulering opereren om zo geen belasting op hun vangst te moeten betalen.”

Visserijconsulent Alaa El-Haweet zegt dat veel van de boten worden aangehouden zonder dat ze aan het vissen zijn. “Jarenlang was de westkust van Egypte gesloten door het leger. Toen het ongeveer tien jaar geleden werd geopend, zijn Egyptische boten, vooral trawlers, verder gaan varen naar Malta, waar ze mogen vissen. Maar om daar te geraken moeten ze door Libische wateren.”

Doodgeschoten door kustwacht

Egyptische vissers zeggen dat er op de westelijke route langs de Noord-Afrikaanse kust een steeds gevaarlijker kat-en-muis-spel wordt gespeeld. In september 2012 schoot de Tunesische kustwacht twee Egyptische vissers dood en verwondde ze twee andere toen hun boot in Tunesische wateren kwam. In mei dit jaar opende een Libische patrouille het vuur op de Eagle of the East toen die in Libische wateren kwam. Daarbij raakten vier vissers ernstig gewond.

Ook de Rode Zee is gevaarlijk, zeggen kapiteins. Deze maand werd een visser in het been geschoten toen gewapende Jemenieten een Egyptische vissersboot enterden, zijn lading en uitrusting roofden en de bemanning gijzelden. Volgens Jemenitische vissers had de boot eerst geprobeerd hun trawler te rammen.

“De concurrentie voor visgebieden is bijzonder hard”, zegt El-Haweet. “En als er een vaartuig met buitenlandse vlag bij betrokken is, dan vergroot de kans op botsingen.”

Egyptische boten trekken zelfs naar de Golf van Aden. Daar vormt piraterij een echte bedreiging. Sinds 2005 zijn daar minstens tien Egyptische vissersboten aangevallen of gekaapt. De meest incidenten worden niet aangegeven.