Ethiopië moet zelf op zoek naar oplossingen voor de honger (rapport)

Vijftien miljoen Ethiopiërs krijgen in de komende maanden af te rekenen met een voedselschaarste die qua omvang niet moet onderdoen voor de hongersnood in de jaren 1984-1985, zo stelt het IFPRI in zijn rapport. Het Oost-Afrikaanse land is er sindsdien in geslaagd de voedselproductie met 70 procent te verhogen, maar nog altijd blijven te veel mensen afhankelijk van wat ze zelf verbouwen om te overleven. Vijf op zes Ethiopiërs heeft geen geld om eten te kopen en het voedsel kan slechts uiterst moeizaam worden getransporteerd van regio’s met een overschot naar plaatsen waar schaarste heerst.

“Van cruciaal belang is dat er bruggen worden geslagen tussen noodhulp op korte termijn en duurzame ontwikkeling”, zo verklaarde IFPRI-directeur Joachim von Braun woensdag. Braun noemde drie “zuilen” waarop deze brug kan steunen. Een programma dat gezinnen voedsel geeft wanneer ze hun kinderen naar school sturen is een sterke stimulans voor het onderwijs en heeft er bijvoorbeeld in Bangladesh voor gezorgd dat er de voorbij jaren 40 procent meer kinderen werden inschreven. In de tweede plaats moet ook voedsel worden gegeven aan wie meewerkt in de wegenbouw. Tenslotte moeten internationale donoren investeren in kleinschalige projecten om de handel in voedingsproducten te stimuleren.

Over de oorzaak van de aanhoudend voedselproblemen lopen de meningen uiteen. Food First/Institute for Food and Development legde in december de schuld bij het Internationaal Muntfonds en de Wereldbank, omdat die Ethiopië zouden verplichten landbouwproducten te exporteren en te snoeien in de uitgaven voor infrastructuur, onderwijs en gezondheidszorg.

Het IFPRI zei woensdag niet te geloven in externe oorzaken, maar wijt de crisis aan binnenlandse problemen: een gebrek aan goed bestuur, de kwetsbaarheid van de boeren en een weinig efficiënte productie en handel van landbouwproducten. Von Braun weet de armoede aan “structurele problemen”. Daarbij dient wel te worden gezegd dat het IFPRI voor zijn werking financieel afhankelijk is van de Wereldbank en de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank.

Te veel mensen blijven volgens het rapport nog afhankelijk van wat ze zelf aan voedsel produceren, terwijl het land per decennium drie tot vier jaar af te rekenen heeft met droogte. Om die kwetsbaarheid te verminderen moet de regering van premier Meles Zenawi het internationale ontwikkelingsgeld gebruiken om de landbouwmethoden te moderniseren en beter te anticiperen op het weerpatroon. Er moeten wegen, telecommunicatieverbindingen en opslagplaatsen worden gebouwd.

Een hectare Ethiopische landbouwgrond levert momenteel slechts één ton graan op, zes keer minder dan in de Verenigde Staten. Door de slechte staat van de wegen kunnen boeren in afgelegen gebieden moeilijk aan meststoffen en landbouwmateriaal geraken. In het noorden van Ethiopië is de gemiddelde
afstand tot de dichtstbijzijnde stad 40 kilometer.

“De boeren blijven gevangen in overlevingslandbouw, wat hen veroordeelt tot armoede”, zegt IFPRI. “Om voedselcrisissen te voorkomen moet het inkomen van de bevolking stijgen, onder meer door hen te helpen meer verschillende gewassen en dieren te kweken, waaronder producten met een hoge marktwaarde”.