Ethiopisch conflict in Ogaden wordt uitzichtloos

Ogaden is een gebied in het zuidoosten van de Ethiopische regio Somali. Leden van het Nationale Bevrijdingsfront van Ogaden (ONLF) vechten hier een onafhankelijkheidsstrijd uit sinds de Ethiopische dictator Mengistu Haile Mariam in 1991 van de macht werd verdreven.

Aan de vredesgesprekken met de Ethiopische regering kwam in oktober abrupt een einde. Addis Abeba eiste van het ONLF dat het eerst en vooral de Ethiopische grondwet zou erkennen. Het ONLF weigerde omdat het vindt dat dit ingaat tegen de bepalingen die bij de eerste onderhandelingen waren vastgelegd.

“Het lijkt alsof de regering met voorbedachten rade de onderhandelingen heeft opgeblazen. Het erkennen van de grondwet is altijd ons grootste bezwaar geweest”, verklaart ONLF-stichter Abdirahman Mahdi aan IPS.

Referendum

De gesprekken liepen sinds maart, maar de eerste officiële onderhandelingen hadden plaats begin september. Naast Mahdi schoof ook de Ethiopische minister van Defensie Siraj Fegessa mee aan tafel. De Keniaanse minister van Defensie Yusef Huji bemiddelde. Na afloop waren de reacties voorzicht optimistisch.

Maar sindsdien beklemtoont Mahdi aan de Ethiopische onderhandelaars dat het volk de grondwet moet opstellen, en niet een enkele politieke partij. “Regeringen moeten hierover een referendum houden”, vindt hij.

Het ONLF eist zelfbeschikking voor de volkeren van Somali, hoofdzakelijk etnische Somaliërs. De regio is lang onderontwikkeld gebleven en volgens het ONLF heeft de regering hier talloze mensenrechtenschendingen gepleegd.

“We worden gemarginaliseerd. Ze beledigen onze mensen door hun regering die we nooit gekozen hebben aan ons op te leggen. Mensen worden hier vermoord, persvrijheid is onbestaande en er is een humanitair embargo van kracht”, aldus Mahdi.

Kleine broer Kenia

Volgens de Ethiopische analist Jawar Mohammed is zijn regering verdeeld over hoe ze moet omgaan met het ONLF. Een groep wil de rebellen militair van de kaart vegen, terwijl een andere groep die dichter bij de internationale gemeenschap staat een vreedzame oplossing wil.

De Ethiopische regering schuift de schuld in de schoenen van het ONLF. “De onderhandelingen zijn mislukt omdat het ONLF de Ethiopische grondwet niet wil erkennen en respecteren”, staat in een regeringsmededeling.

Volgens functionarissen is de Keniaanse regering gefrustreerd door de recente ontwikkelingen. “Al Shabaab (de terroristische cel van Al Qaeda in Somalië) is altijd al een bezorgdheid geweest voor de Keniaanse veiligheidsdiensten. De Keniaanse regering wil maar al te graag de banden tussen het ONLF en Al Shabaab doorknippen”, zegt Abel Abate, onderzoeker bij de denktank Ethiopian International Institute for Peace and Development.

Volgens Ogaden-expert Tobias Hagmann van de universiteit in het Deense Roskilde wil Kenia wel graag een oplossing, maar heeft het weinig te zeggen over Ethiopië. Dat zou wel eens de recente mislukking kunnen verklaren. “Kenia is als een kleine broer die zijn grote broer wil beïnvloeden.”

Lokale bevolking

Hoe moet het nu verder? Abate denkt dat het ONLF wanhopig is om een uitweg te vinden en uiteindelijk de grondwet zal aanvaarden. Hij stelt dat de groep militair zwaar verzwakt werd de voorbije jaren en niet langer op internationale steun kan rekenen. Mahdi van zijn kant houdt vol dat “het ONLF nog nooit zo sterk heeft gestaan.”

Emilio Manfredi, analist bij de International Crisis Group, gelooft niet dat de gesprekken nog iets zullen opleveren. “De belangen lopen te ver uiteen en de Ethiopische regering weet nog altijd niet wie de touwtjes in handen heeft.”

De grootste verliezer van deze mislukking zal zoals altijd de lokale bevolking zijn, voorspelt een humanitaire hulpverlener anoniem. “Beide gewapende kampen zullen naar alle waarschijnlijkheid het aantal mensenrechtenschendingen opvoeren, en de regering zal blijven verhinderen dat hulpgoederen de regio bereiken.”