Ethiopische stammen wijken voor Nederlanders

De verdrijving van de Mursi uit hun oorspronkelijke leefomgeving verdreven, dreigt uit te draaien op een humanitaire catastrofe. De specifieke ligging aan de Omo rivier is immers van cruciaal belang voor de landbouw en bijgevolg voor het overleven van het volk. “De Mursi zullen andere oorden moeten opzoeken. Als ze al blijven, zullen ze sterk afhankelijk worden van anderen”, zegt Will Hurd, een antropoloog die met de Mursi gewerkt heeft.
Een ander heikel punt is het risico op gewelddadige conflicten tussen de Ethiopische regering van Meles Zenawi en de verdreven stammen. Hun zoektocht naar een nieuwe thuisbasis zou de Mursi ook in botsing kunnen brengen met andere stammen. De beschikbare grond in de regio rondom de Omo rivier is immers niet in proportie met de aanwezige volkeren.

Gedwongen vertrek

De kwestie is ook controversieel omwille van de door APF gehanteerde onteigeningsmethoden. De officiële grenzen van het betwiste gebied zijn wettelijk nooit echt afgebakend. Om het contract met de Nederlandse APF te kunnen afsluiten, voelde de Ethiopische overheid zich genoodzaakt om alsnog grenzen te trekken.
Stenen werden aan de hand van GPS gemarkeerd als oriëntatiepunten en landkaarten werden hertekend. Vervolgens werd de Mursi, en andere stammen, gevraagd om hun land te verlaten zonder de minste compensatie, noch informatie. De Mursi werden gedwongen documenten goed te keuren, die ze niet eens konden lezen, maar waardoor ze zichzelf wel tot illegalen op hun eigen land verheven. Een lid van de stam getuigt: “De politie sleurde drie mensen van onze stam mee en dwong hen een papier te ondertekenen door middel van hun duimafdruk.”

“Uiting van neo-kolonialisme”

“Hoewel de inheemse volkeren gedurende duizenden jaren bewezen hebben te kunnen samenleven met het aanwezige ‘wildlife’, focust het APF-beleid zich duidelijk op hun vervanging door zogenaamde experten die het parkbeheer zullen overnemen”, aldus een Ethiopische blogger. De overtuiging van APF is dat ecologie hand in hand moet kunnen gaan met economie, getuige hiervan hun doel om het ecotoerisme in het gebied op gang te brengen. “Het is de perfecte uiting van het neo-kolonialisme. Dat APF financiële steun krijgt van USAID hoeft dus niet te verbazen.”

APF ontkent

Bij APF wijst men intussen elke verantwoordelijkheid van de hand. Het bedrijf wil niet ingaan op de eisen van de stammen om hen bepaalde delen van het gebied te laten bewonen: “Dat is een Ethiopische kwestie. Wij onthouden ons van inmenging in de plannen van een soevereine staat.” Eerder had APF ook al te kennen gegeven om geen voedselhulp te verstrekken aan de Mursi, als tegemoetkoming voor hun verlies aan landbouwgrond.

VN beschermt stammen

Vorige week donderdag keurde de Algemene Vergadering van de VN nog een omstreden verklaring goed die meer rechten toekende aan inheemse volkeren. Het protest van onder meer de Verenigde Staten en Canada was gericht op een artikel dat inheemse volkeren het recht geeft op de bezetting van een territorium, indien dat door de traditie bepaald is. Zelfs een beschermende clausule die de territoriale integriteit en politieke eenheid van staten moest beschermen, wist de grootmachten niet over de streep te trekken.