Etnisch geweld bedreigt Nigeriaanse oorlogswinsten

Het etnisch geweld tussen jongeren van de Ijaw-, Urhobos- en Itsekirivolken
in de Nigerdelta lijkt moeilijk te stoppen. Sinds het beging van de
vijandelijkheden op woensdag werden al twaalf Itshekiri-dorpen verwoest.
Volgens de politie vielen er in de nieuwe crisis al meer dan vijftig
dodelijke slachtoffers. Het Nigeriaanse leger heeft duizenden manschappen
in de regio. Een grote legereenheid met opdracht om te schieten zonder
waarschuwing viel in een hinderlaag van zwaarbewapende Ijaw-jongeren:
minstens tien soldaten kwamen om. De betere terreinkennis en de
guerrillatactieken van de jongerenbendes stellen het leger voor zware
problemen.

De strijdende bevolkingsgroepen vechten om de controle van de waterwegen in
de regio, maar willen naar eigen zeggen vooral de regering en
oliemaatschappijen tot actie dwingen. Enkele anonieme Ijaw-jongeren stellen
dat ze de regio onbeheersbaar willen maken voor de federale regering en de
grote oliemaatschappijen, die de plaatselijke rijkdommen plunderen zonder
oog voor milieu of sociale rechtvaardigheid. Zij willen een snelle
verandering in de houding van de regering. Na de acties van het
Nigeriaanse leger dreigde Ijaw-leider Dan Ekpebide er volgens Associated
Press mee 11 bezette olieinstallaties op te blazen als vergelding voor de
aanvallen. De Ijaws zeggen ook naar een grotere politieke
vertegenwoordiging te streven volgende maand vinden er verkiezingen plaats
in Nigeria.

De acties van de jongeren en de toenemende onveiligheid in de regio heeft
de drie multinationale oliereuzen in Nigeria - Shell Petroleum Development
Company (SPDC), TotalFinaElf en ChevronTexaco - gedwongen tot sluiting van
belangrijke installaties voor productie van ruwe olie. ChevronTexaco moest
zelfs zijn belangrijkste exportterminal in Escravos stilleggen. Door al die
sluitingen is de Nigeriaanse olie-uitvoer nu met 30 procent verminderd.

Chevron-baas in Nigeria Sola Omole telt voorlopig onder zijn werknemers één
dodelijk slachtoffer en enkele gewonden. Volgens hem gaat het om verdwaalde
kogels; het geweld is niet tegen de oliemaatschappijen gericht, maar tegen
de regering. Omole denkt dat het initieel politieke protest is ontaard in
gewelddadige etnische conflicten. De sluiting van alle installaties in de
westelijk Nigerdelta is in de eerste plaats een veiligheidsmaatregel voor
mens en milieu.

Intussen is de crisis overgeslagen naar het naburige Rivers State, waar
Ogbogu-jongeren een belangrijke installatie van Elf Petroleum hebben bezet.
Die Franse firma wordt verweten de belangen van de plaatselijke bevolking
volledig te negeren, ondanks een formele overeenkomst vol dure beloftes.
Ook Shell en Chevron hebben boter op het hoofd: vorig jaar protesteerden
duizenden vrouwen in de Nigerdelta tegen de uitbuiting en de vervuiling van
land en water door die maatschappijen.

De gedwongen sluiting van de Nigeriaanse olie-installaties komt erg
ongelegen. Door de Amerikaanse bombardementen op Irak was de
wereldolieprijs de voorbije maanden flink gestegen, en bovendien heeft de
Organisatie van Olieproducerende Landen (OPEC) de productiequota verhoogd
om het verlies van de Irakese olie-export op te vangen. Theoretisch mag
Nigeria - zesde producent van ruwe olie ter wereld - nu 582,000 vaten per
dag méér produceren, dat is een verhoging van meer
dan een kwart.

Negentig procent van de Nigeriaanse exportinkomsten bestaat uit oliegeld:
het effect van de hogere export op de nationale begroting zou dan ook niet min
zijn. De Nigeriaanse regering en de oliemaatschappijen willen het dure
conflict in de Nigerdelta dus graag zo snel mogelijk opgelost zien. De
oorlog in Irak daarentegen mag voor hen gerust nog wat langer duren.