Etnische rellen in Kirgizië

Sinds dinsdag is het geweld verminderd. De interimgegering in Kirgizië stuurde ordediensten naar het gebied, die bevel kregen met scherp te schieten. Maar het regeringsleger is niet voorbereid op dit geweld. De soldaten zijn slecht uitgerust en kunnen de vechtende partijen niet uit elkaar houden. Bovendien worden ze aangevallen en bestolen door de militanten van verschillende bendes.
De regering heeft toegegeven dat ze de controle in Osj is verloren en vroeg Rusland om militaire hulp, maar de Russische president Dmitri Medvedev houdt de boot af. Zondagavond opende Oezbekistan de grens met Kirgizië. Volgens het Russische persagentschap RIA Novosti zijn al 75.000 Oezbeken de grens overgestoken. Kazachstan verscherpt daarentegen de grenscontrole.

Strategische ligging

Door zijn geografische locatie is Kirgizië erg belangrijk voor Rusland. Het land omcirkelt de Fergana Vallei of de kern van Centraal-Azië. Oezbekistan ligt in de vallei en Tajikistan ligt aan de ingang ervan. Het Globale Intelligentierapport van STRATFOR zegt dat wie Kirgizië controleert, ook de gehele regio controleert. Het gaat dan niet alleen om Oezbekistan en Tajikistan, maar ook om Kazachstan en China. Rusland heeft geen natuurlijke grenzen en hun strategie is om een bufferzone op te bouwen tussen hen en de andere grootmachten.

Ruzie om rekening in restaurant

De huidige Kirgizische interimregering heeft het zuiden van het land nooit helemaal gecontroleerd. Aanhangers van de verdreven president Bakijev kwamen er geregeld in aanvaring met overheidstroepen.
De oorzaak van het huidige geweld blijft onduidelijk. Functionarissen van Binnenlandse Zaken beweren volgens Eurasia.org dat de sfeer verhit raakte na een ruzie over een rekening op restaurant. Kirgiezen en Oezbeken leven al jaren op gespannen voet met elkaar. Etnische Oezbeken, die 13 % van het bevolkingsaantal uitmaken, klagen dat ze worden gediscrimineerd. In juni 1990 kwam het al tot rellen tussen de twee. Toen keerde de rust pas terug in augustus.
Kirgizië is een onherbergzaam gebied. Het noorden en zuiden van het land worden van elkaar gescheiden door bergen. Volgens het  Globale Intelligentierapport van STRATFOR hebben ze daarom sterkere banden met hun buren dan met elkaar.

‘Het gaat om een conflict tussen verschillende groepen’

De interim-regering beschuldigt oud-president Kurmanbek Bakijev ervan de aanstoker te zijn van het geweld. Maar Bakijev heeft al ontkend iets te maken te hebben met de rellen. In april zette de leiders van oppositie de president af nadat hij veelvuldig werd beticht van corruptie en fraude. Bakijev vluchtte toen naar Wit-Rusland.
Volgens de International Crisis Group (ICG) blijft de situatie onvoorspelbaar en ontvlambaar. Sania Sagnaeva, politiek analist van ICG, weerlegt bovendien de beschuldiging van de interim-regering. ‘Het gaat hier niet om een politiek probleem want dan zou het opgelost kunnen worden met politieke maatregelen. Maar dit lukt hier niet.’ Sagnaeva merkt ook op dat het niet gaat om een conflict tussen Oezbeken en Kirgiezen maar tussen verschillende groepen. ‘En elke dag zijn er meer en meer partijen die aan het geweld deelnemen.’