EU-handelspolitiek is "nieuw kolonialisme"

In 2006 publiceerde de Europese Commissie een strategie onder de naam Global Europe. Daarin werd gesteld dat de internationale handelsagenda gericht moet zijn op het verwijderen van obstakels waar Europese bedrijven tegenaan lopen bij het zakendoen in het buitenland. De studie die gisteren werd gepubliceerd door de WMD, stelt dat de blauwdruk neerkomt op een plan om de “Europese economische dominantie zeker te stellen zonder gebruik van militaire macht.”
De WDM, een anti-armoedegroep in Londen, vergelijkt de acties die worden aanbevolen in de EU-strategie met die van de Europese koloniale machten in de negentiende en twintigste eeuw. In dat tijdperk drong Groot-Brittannië zijn koloniën vrijhandel op, bijvoorbeeld door ze te verbieden belasting te heffen op import.
Tim Jones, auteur van het rapport, stelt dat Global Europe een “keerpunt” in de Europese strategie markeert. Tot dat moment had Europa handelsliberalisering gepresenteerd als goed voor arme landen en hun ontwikkeling. “In Global Europe daarentegen is veel ontwikkelingsretoriek achterwege gebleven en wordt een meer onbeschaamde strategie uiteengezet om markten te openen ten gunste van Europese handel”, zeg hij.

Mexico en Zuid-Afrika slechter af 

Jones suggereert ook dat eerdere argumenten over de veronderstelde voordelen van vrijhandel ‘hol’ genoemd kunnen worden, als gekeken wordt naar de situatie in Zuid-Afrika en Mexico. Door een akkoord tussen de EU en Mexico dat in 2000 van kracht werd, konden buitenlandse bedrijven controle krijgen over sleutelsectoren van de Mexicaanse economie, zoals de bank- en elektriciteitssector. Europese energiebedrijven die in Mexico opereren, haalden in 2006 zo’n 553 miljoen euro aan winsten binnen. De bedrijven hebben geen verplichting om een deel van dat geld in Mexico te investeren.
Bij een soortgelijke overeenkomst die in 1999 werd getekend met Zuid-Afrika, bleek Europa te profiteren en Zuid-Afrika in het nadeel te zijn. Onder het akkoord hoefde de EU haar heffingen op wijn niet verlagen. Wijn is een van de belangrijkste Zuid-Afrikaanse exportproducten. Zuid-Afrika moest in 2004 wel een begin maken met het verlagen van heffingen op Europese wijn en ze in 2012 helemaal afschaffen.
Het onderzoek meldt ook dat een sterke groei van sommige importproducten een negatieve invloed heeft gehad op de werkgelegenheid in Zuid-Afrika, een land waar 40 procent van de beroepsbevolking werkloos is. Nadat de invoerheffingen op textiel waren verlaagd - zoals werd geëist in de overeenkomst - daalde de werkgelegenheid in de textielindustrie in 2004 met 24 procent.

Macht over handel

Over de Global Europe-strategie werd eerder deze maand gedebatteerd in Brussel. Charles Santiago, parlementslid in Maleisië, zei tijdens die conferentie dat de EU over vrijhandelsverdragen op bilaterale basis onderhandelt met arme landen om ze te dwingen bepalingen te accepteren die niet meer op de agenda staan bij multilaterale besprekingen onder auspiciën van de Wereldhandelsorganisatie.
Bilaterale akkoorden, zei hij, maken het mogelijk dat ontwikkelde landen individuele landen isoleren. “Dit gaat niet over het bevorderen van handel en investeringen, het gaat over de macht over de handel.”
Santiago merkte op dat de EU onderhandelt over vrijhandelsakkoorden met Zuid-Korea, India en de Associatie van Zuidoost-Aziatische Landen (ASEAN). In het geval van Zuid-Korea zou een vrijhandelsakkoord met de EU leiden tot een stijging van de Europese export naar Korea met meer dan 13 procent. De Koreaanse export naar de EU zou slechts stijgen met 2,5 procent.
De consequenties voor de landbouw zijn desastreus als vrijhandelsakkoorden in verschillende delen van Azië worden geïntroduceerd, voorspelde hij. “Als de heffingen worden afgeschaft, betekent dat dat de Koraanse melkveehouderij en varkenshouderij geruïneerd worden door de import van Europees, gesubsidieerd voedsel. Azië kan dan afscheid nemen van het kleinschalige familiebedrijf.”

“Onherstelbare schade”

In een ander rapport dat gisteren (maandag) werd gepubliceerd, voorspelt Oxfam dat de zogenoemde Economische Partnerschapsakkoorden (EPA’s) waarover de EU onderhandelt met Afrikaanse landen en landen in Stille Oceaan, “onherstelbare schade” kunnen veroorzaken.
Vorige week verdedigde Peter Mandelson, de Europese commissaris voor Handel, de EPA’s die inmiddels overeengekomen zijn met achttien Afrikaanse landen. Hij weigerde opnieuw te onderhandelen over bepalingen in die overeenkomsten, omdat dat volgens hem zou leiden tot juridische onzekerheid en het risico dat “alles wat bereikt is uiteengerafeld wordt.”
Oxfam suggereert dat de claims van Mandelson over de overeenkomsten vals zijn. De Europese Commissie zou beloofd hebben dat Afrikaanse landen tot 25 jaar de tijd zouden krijgen hun markten volledig te openen voor import, maar die mogelijkheid is slechts aan een paar landen gegeven en voor een beperkt aantal producten, zegt Oxfam.
Mouhamet Lamine Ndiaye, een woordvoerder van Oxfam, zegt dat de vereiste tariefverlagingen in de EPA’s ervoor kunnen zorgen dat Afrika 360 miljoen dollar per jaar aan overheidsinkomsten misloopt.