EU heft sancties tegen Myanmar grotendeels op

De sancties werden in 1996 ingesteld, als reactie op de bloedige onderdrukking van de democratische opstand van 1988 en de weigering van he militaire regime om de verkiezingen van 1990 te erkennen, waarbij de partij van Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi een overweldigende meerderheid behaalde. De activa van duizenden bedrijven werden bevroren, er kwam een verbod op visa voor enkele mensen van het regime en er werd een wapenembargo ingesteld. Europese bedrijven mochten ook niet meer investeren in de mijnbouw, houtwinning en ontginning van waardevolle metalen. Toch was handel met Myanmar in sommige sectoren, zoals boringen op zee, wel nog mogelijk.

Europa heeft al enige flexibiliteit in zijn sanctiebeleid getoond door vorig jaar het reisverbod voor president Thein Sein en andere belangrijke pionnen van de voormalige junta op te heffen. Het regime had een aantal opmerkelijke hervormingen doorgevoerd, zoals het installeren van een verkozen parlement.

Discussie over aanpak

Het stond al vast dat het sanctiebeleid zou worden aangepast. Op 17 april liet de Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlands beleid Catherine Ashton op EUObserver weten dat de EU de economische sancties zou willen opheffen. Maar het was toen nog zeer de vraag op welke manier dat zou gebeuren. Zij die alle sancties, met uitzondering van het wapenembargo, ineens wilden schrappen hebben nu ook hun zin gekregen. Er waren ook voorstanders van een geleidelijke opheffing om de druk op het regime te kunnen behouden. Dat stond in een briefing van Friends of Europe voor de vergadering maandag.

Beide zijden argumenteren dat met hun aanpak politieke en economische veranderingen sneller zullen worden doorgevoerd. Maar nu alle sancties ineens zijn afgeschaft, zou de capaciteit van Europa om op de snelle historische veranderingen in te kunnen spelen zijn toegenomen. Het is trouwens heel moeilijk voor Myanmar om al zijn problemen op te lossen vooraleer de sancties zijn opgeheven.

De banden met het land en bij uitbreiding met de Associatie van Zuidoost-Aziatische landen (ASEAN), waartoe Myanmar behoort, zouden nu ook veel sterker kunnen worden. Indien bepaalde Europese sancties van kracht bleven, zouden Europese bedrijven met een handicap moeten concurreren met de Chinese en Indiase bedrijven en bedrijven uit de ASEAN-regio. Die werden nooit door sancties beperkt in hun handel met Myanmar.

De consensus groeit dat vrije handel en investeringen de sleutels zijn naar een succesverhaal

Voorstanders van een geleidelijke opheffing herinnerden de onderhandelaars eraan dat het niet het eerste schijnmanoeuvre van het dictatoriale regime zou zijn. Het regime zou ook te weinig toenadering hebben gezocht tot de talrijke minderheden. ‘Niet alle politieke gevangenen zijn vrijgelaten’, stelt mensenrechtenorganisatie Burma Campaign UK. ‘Bijna alle veranderingen zijn geschenken van een regering die door de militairen wordt gecontroleerd en die in één haal kunnen worden geschrapt.’ Ze willen fundamentele hervormingen die de macht van de militairen en de regering bij wet beperken. Europa zou nu te snel zijn spreekwoordelijke stok achter de deur kwijt zijn.

De weg is nog lang

Ondanks een economische groei van 5,5 procent in het laatste jaar, heeft Myanmar nog een lange weg af te leggen. Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) bedraagt het gemiddelde bruto binnenlands product per inwoner slechts 804 dollar, dat is minder dan een vijftigste van het bbp per inwoner in België. In de algemene armoede ranking van de Verenigde Naties vinden we Myanmar terug tussen de armste landen.

De Europese Unie wil een belangrijke rol spelen in de groei van een duurzame democratie en de economische vooruitgang in Myanmar. EU-commissaris voor ontwikkeling Andris Piebalgs heeft financiële hulp voor de komende twee jaar beloofd. Het bedrag, ter waarde van 150 miljoen euro, dient om gezondheidszorg, onderwijs en landbouw te verbeteren en om ontheemden in conflictzones te helpen .

Die donaties zijn noodzakelijk om Myanmar de nodige ademruimte te geven, maar de consensus groeit dat vrije handel en investeringen de sleutels zijn naar een succesverhaal. Economische vooruitgang door verantwoorde investeringen en handel moeten de hervormingen legitimiteit en geloofwaardigheid geven.

Europese bedrijven tonen steeds meer interesse voor de natuurlijke rijkdommen van het Zuid-Aziatische land, namelijk olie, gas, hout en edelstenen. Maar ook toerisme, financiële dienstverlening, hotels, telecommunicatie en infrastructuurwerken zijn sectoren met toekomstperspectieven. In een mededeling op EUObserver staat dat ‘Europese bedrijven welkom zijn om handels-en investeringsmogelijkheden te komen ontdekken.’