EU klaagt bij Thailand over geneesmiddelenlicenties

In januari vaardigde de voormalige Thaise minister van Volksgezondheid Mongkol Na Songkhla verplichte licenties uit die de patenten van vier kankermedicijnen doorbreekt. Het was de laatste in een serie beslissingen van de regering in Bankok om de prijs te drukken van geneesmiddelen die anders veel te duur zouden zijn voor een groot deel van de Thaise bevolking.

De Europese Commissie heeft de nieuwe regering onder eerste minister Samak Sundaravej, nu gevraagd om de beslissing te herzien. Nochtans erkent de EU dat de regels van de  Wereldhandelsorganisatie (WTO) landen niet verbieden om de volksgezondheid een hogere prioriteit te geven dan de intellectuele eigendomsrechten van farmaceutische firma’s.

“De commissie is in constant contact met de Thaise overheid en heeft benadrukt dat de verplichte licentie, hoewel ze door de WTO toegelaten is, enkel als een laatste reddingsmiddel gebruikt mag worden,” zegt een handelsdiplomaat in Brussel die anoniem wil blijven.  “De commissie ziet liever samenwerking en onderhandeling met de geneesmiddelenfabrikanten.”

Het is niet de eerste keer dat de EU een dergelijke oproep doet aan Thailand. In juli 2007 drukte de Europees handelscommissaris Peter Mandelson zijn bezorgdheid uit over berichten dat Bangkok beslist had om “systematisch gebruik” te maken van de verplichte licenties in gevallen waar de prijs van een geneesmiddel als hinderpaal gezien wordt voor de volksgezondheid. Mandelson zei toen dat een dergelijke politiek de innovatie in de geneesmiddelensector zou schaden.

Schokkend

Ellen ‘t Hoen van Artsen Zonder Grenzen vindt de oproep van de EU aan Thailand “behoorlijk schokkend” en bovendien in strijd met de beslissing van de WTO op de ministerraad in Doha in 2001. “Die verklaring in Doha over verplichte licenties sprak op geen enkele manier over een ‘laatste reddingsmiddel’”, zegt ze. “Er werd bovendien ook niets gezegd over voorgaande onderhandelingen met de farmaceutische industrie.”

Europese ambtenaren zeiden dat ze geen probleem hebben met verplichte licenties voor aidsmedicatie, maar dat ze wel vragen hebben bij de politiek van Thailand rond licentie voor hartziektes en kankerbehandeling. De ambtenaren vragen zich af of die ziektes zo bedreigend zijn dat ze in Thailand als noodtoestand gezien kunnen worden.

Ook van die denkwijze wil ‘t Hoen niet horen. Ze wijst er op dat er in de WTO-verklaring niets gezegd wordt over specifieke aandoeningen. “Het is niet aan de handelsafdeling van de Europese Commissie om uit te maken of een kankerpatiënt in Thailand behandeld wordt of niet”, zegt ze.

Volgens Jill Johnstone van de Nationale Raad van Consumenten in Groot-Brittannië  leeft de meerderheid van de Thaise bevolking van minder dan vijf dollar per dag. Voor de verplichte licentie kostte Plavix, een geneesmiddel voor hartaandoeningen, twee dollar per dag. Dat is voor vier op de vijf inwoners van het land maar liefst veertig procent van hun inkomen, zegt ze.