Europa gunt blauwvintonijn geen respijt

De bestanden van blauwvintonijn (Thunnus thynnus) in Europese wateren zijn sinds de jaren zeventig met 90 procent gedaald. De vissen, die snelheden tot 70 kilometer per uur kunnen halen als ze hun prooi najagen, zijn geliefd voor hun vette buikvlees, dat als ‘toro’ of ‘fatty tuna’ menig sushiliefhebber in vervoering brengt.

Uit onderzoek van de Internationale Commissie voor de Bescherming van Atlantische Tonijn (ICATT) is gebleken dat in 2007 61.000 ton tonijn uit de Middellandse Zee werd opgevist. Dat was dubbel zoveel als het wettelijk toegelaten quotum en vier keer meer dan wat als een duurzaam vangstniveau geldt.

Niettemin besloten de visserijministers op hun recente top in Luxemburg de tonijnvangst niet te verbieden. Ze hebben de Commissie gevraagd van binnen ICATT, het internationale orgaan dat de vangst reguleert, aan te dringen op nog strengere beschermingsmaatregelen. De 46 ICATT-landen komen volgende maand samen in het Marokkaanse Marrakesh.

De steun voor een volledig verbod kwam nochtans uit onverwachte hoek. Spanje, het grootste visserijland van de EU en Japan, de afzetmarkt voor de meeste blauwvintonijn, dienden een motie in om de vangst te sluiten, eerder maand op het Wereldcongres van de Internationale Unie voor Natuurbehoud (IUCN) in september in Barcelona.

Italië en Frankrijk hielden evenwel het been stijf en haalden hun slag thuis. Italië had eerder al gedreigd met gerechtelijke stappen omdat de Europese Commissie in juni besloot het vangstseizoen vroeger dan gewoonlijk te sluiten omdat de quota waren bereikt.

Beide landen geven ook systematisch minder tonijn aan dan effectief wordt bovengehaald. Visserijcommissaris Joe Borg veegde Frankrijk bij herhaling de mantel uit omdat het de vangstbeperkingen niet afdwingt. De commissaris zei over bewijzen te beschikken dat de Franse vissers hun vangsten onvolledig rapporteren.

Uit onderzoek van het Wereldnatuurfonds bleek dat Italië in 2007 zijn quotum met 1653 ton heeft overschreden. Dat is vijf keer meer dan wat Rome officieel rapporteerde. Volgens het WWF stijgen in Italië nog altijd verkenningsvliegtuigjes op die de vissers naar de grote scholen van tonijn in de paaitijd gidsen. Sinds 2006 is er een verbod op het gebruik van vliegtuigjes voor zulke doeleinden.

Olifanten jagen als konijnen

Tot onvrede van de natuurbeschermers kwam er ook geen verbod op de vangst van vissoorten die diep in de zee leven. Het quotum voor zwarte haarstaartvis (Aphanopus carbo) ging met 10 procent naar omlaag en dat voor de rattenstaart (Coryphaenoides rupestris) met 30 procent. De jacht op de traag groeiende keizersbaars (Hoplostethus atlanticus) wordt vanaf 2010 verboden, net als die op verschillende haaiensoorten.

Volgens Xavier Pastor van de in Madrid gevestigde natuurorganisatie Oceana zijn haaien en diepwatersoorten bijzonder kwetsbaar omdat ze zich traag voortplanten “Bovendien worden veel haaien en diepwatervissen als bijvangst bovengehaald bij het vissen naar andere, niet bedreigde soorten.”

Saskia Richartz van Greenpeace betwijfelt of de diepzeevisserij ooit duurzaam én financieel rendabel zal kunnen zijn. “Gezien hun levensduur en de traagheid waarmee ze zich voortplanten, is het een beetje alsof je olifanten zou jagen in de veronderstelling dat ze kweken als konijnen.”