Europa wil 'nieuw partnerschap' met Latijns-Amerika

Vooral gastland Spanje, dat momenteel het voorzitterschap van de Europese
Unie bekleedt, pleit al lang voor warmere relaties tussen beide historisch
en politiek verwante regio’s. De wens tot een nauwere politieke
samenwerking zal zich op de conferentie naar alle waarschijnlijkheid onder
meer uiten in een gezamenlijk pleidooi voor de Internationale
Strafrechtbank. Dat is een permanent hof onder VN-auspiciën voor de
berechting van personen die beschuldigd worden van genocide, oorlogsmisdaden
en misdaden tegen de menselijkheid. Vooral de VS blijven zich verzetten
tegen die instelling.

Het belangrijkste en meest delicate punt op de agenda vormen echter
ongetwijfeld de handelsbetrekkingen tussen de EU en de verschillende
handelsblokken in de Latijns-Amerikaanse regio. Momenteel is er tussen die
partners geen sprake van echte vrijhandel, en dat is vooral een gevolg van
de handelsbarrières en landbouwsubsidies waarmee Europa zijn markt
afschermt. De landen uit Centraal- en Zuid-Amerika stellen dat het wegwerken
van die handelsbelemmeringen bij hen een enorme economische en sociale
dynamiek op gang zou kunnen brengen. Ze wijzen ook op de inconsequente
houding van de EU: die laat wel voor miljarden euro ontwikkelingshulp naar
de arme landen in Latijns-Amerika stromen, maar belet de ontvangende landen
zelf meer geld te verdienen via handel.

De EU, die al een vrijhandelsakkoord met Mexico heeft, had er op de eerste
Europees-Latijns-Amerikaanse topontmoeting in Rio in 1999 mee ingestemd ook
vrijhandelsbesprekingen met Chili en met de Mercosur (het Zuid-Amerikaanse
handelsblok dat Brazilië, Argentinië, Paraguay en Uruguay verenigt) aan te
vatten. De EU stelt zelf dat ze in de eerste plaats met groepen van landen
wil samenwerken. De onderhandelingen met Chili zijn afgerond - het
vrijhandelakkoord zal waarschijnlijk in Madrid worden ondertekend - maar de
overeenkomst met de Mercosur is op de lange baan geschoven. De EU wijt dat
aan de interne problemen die zijn opgedoken in de Mercosur, vooral als
gevolg van de financiële crisis in Argentinië. Maar ook de moeite die de
grote landbouwexporteurs van Zuid-Amerika hebben met de manier waarop de
Unie haar boeren blijft beschermen en met exportsubsidies verwent, speelt
een rol.

Ook in Centraal-Amerika maakt volgens de Europese Unie de stagnerende
economische integratie het moeilijk snel tot vrijhandelsafspraken te komen.
Toch hebben de zeven Centraal-Amerikaanse landen in dat verband voorstellen
geformuleerd die ze op de top willen voorleggen en dan zaterdag verder
willen uitdiepen op een vergadering van de Dialoog van San José, een apart
onderhandelingsforum tussen Centraal-Amerika en de Europese troika -
momenteel België, Spanje en Oostenrijk.

Ook de Caribische landen hebben de top intensief voorbereid. Ze willen niet
achterblijven als de overige landen in de regio vrijhandelsafspraken met de
EU proberen te versieren, en maken zich ook zorgen over het einde van de
preferentiële handelsvoorwaarden die ze voor producten als suiker genieten
in Europa. De Caribische landen beginnen later dit jaar afzonderlijke
handelsonderhandelingen met de EU.