Europese ontwikkelingsdagen in teken van goed bestuur

De Europese Unie is ’s wereld grootste ontwikkelingsdonor en hanteert goed bestuur als een belangrijk criterium bij het uitstippelen van haar beleid en de toekenning van financiële middelen. EU-commissaris Louis Michel haalde in zijn openingsrede woensdag meteen fors uit naar critici die stellen dat Europa “goed bestuur” gebruikt als voorwendsel via ontwikkelingssteun het beleid van ontwikkelingslanden in een voor de EU voordelige richting te sturen.

“Het gaat er niet om de weg te openen naar sancties of straffen”, verklaarde Michel, “maar om een dialoog te beginnen tussen donoren en partnerlanden, op vraag van die laatsten, om manieren te vinden om het bestuur te verbeteren en de ontwikkelingshulp efficiënter te maken”, zei Michel

Afrika is prominent aanwezig in Brussel, met meer dan 20 Afrikaanse staatshoofden, een vijftigtal ministers en een vertegenwoordiging van de Afrikaanse Unie. “Afrika krijgt zestig procent van zijn ontwikkelingshulp, 15 miljard euro per jaar, van Europa”, zo verklaarde EU-commissievoorzitter José Manuel Barroso in zijn openingsrede. “De relatie tussen Afrika en Europa was er lang een van donoren en ontvangers. Vandaag willen we beginnen samenwerken als partners en buren”.

De Belgische minister Guy Verhofstadt stelde een jaarlijkse Europees-Afrikaanse top in het vooruitzicht om het politieke partnerschap tussen de continenten te institutionaliseren. “Het is ontoelaatbaar dat Europa een geprivilegieerd partnerschap heeft met de Verenigde Staten, Rusland, China en Latijns-Amerika, maar niet met Afrika”, zei Verhofstadt.

Europese ontwikkelingsngo’s lieten in de dagen voor de conferentie kritiek horen op het thema en de manier waarop het evenement was georganiseerd. “Als je iets preekt, moet je daar ook naar handelen”, zegt Mikaela Gavas van Concord, de koepel van Europese ontwikkelingsngo’s. “Het Europees Parlement is de grote afwezige op deze conferentie. Wat voor een indruk geven we op die manier over transparantie en democratische verantwoording ?”

“Noem me dan eens een alternatieve datum ?”, zucht organisator Patrice Lenormand van het Europese directoraat-generaal voor Ontwikkelingssamenwekring. “We kozen voor deze datum omdat er niet veel andere zaken op de internationale agenda stonden, maar helaas is het Europees Parlement op verplaatsing in Straatsburg. Sommige parlementsleden hebben dan ook erg negatief gereageerd. Misschien heeft het er ook mee te maken dat ze graag zelf iets rond ontwikkeling hadden gedaan, omdat het een thema is dat hen ligt”, zegt Lenormand. “De Europese Commissie probeert zich tijdens de Europese Ontwikkelingsdagen zoveel mogelijk op de achtergrond te houden en heeft de voorzitter van het Europees Parlement, Josep Borrell, aangeboden de conferentie mee te openen of te sluiten.”

De conferentie is in drie maanden in elkaar gebokst en kostte totnogtoe 1,3 miljoen euro. “Een wonder van organisatie”, zegt Lenormand, “Michel had ons een budget van 1 miljoen euro gegeven, terwijl een conferentie als deze snel vijf tot zes miljoen kost. Het geld komt uit een specifieke budgetlijn van de commissie voor dit soort van evenementen, dus de organisatie weegt niet op het budget voor ontwikkelingssamenwerking.”

De ngo-koepel Concord vindt dat ze onvoldoende de kans heeft gekregen bij te dragen tot de voorbereiding van de conferentie. “Aanvankelijk was er enkel een apart ronde-tafeldebat voorzien voor vertegenwoordigers van civiele organisaties. Slechts drie weken geleden hebben ze de andere thematische rondetafelconferenties zo herschikt dat er telkens een vertegenwoordiger van de ngo bijzit”, zegt Agnes Philippart van Concord, “Bovendien hadden we voorgesteld een ronde-tafeldebat te organiseren rond ‘de verantwoordelijkheid van de donoren in goed bestuur’, maar dat vond de Commissie geen goed idee. Voor mij is dit vooral een publiciteitsstunt”. Concord kreeg wel de mogelijkheid om op donderdagnamiddag een eigen “nevenevenement” te organiseren.

De Europese Unie had als ’s wereld belangrijkste donor totnogtoe geen eigen ontwikkelingsconferentie, zegt Lenormand: “Er was een discrepantie tussen wat we doen en de zichtbaarheid van wat we doen”. Het doel van de expertenmeeting is een “open en vrije dialoog” mogelijk te maken tussen mensen die elkaar anders enkel ontmoeten in de context van onderhandelingen over handel of ontwikkeling, waar het erop aankomt een voordelig compromis in de wacht te slepen. Tijdens de rondetafeldebatten hebben ook de ngo’s een unieke kans om te discussiëren met beleidsmakers, zegt Lenormand, “al blijft er wel een verschil tussen dialoog en overeenstemming”. IPS MDG8