Europese rel rond Tupac Amaru doet spoken Peruaanse burgeroorlog ontwaken

Alles begon op 24 april met een stemming in het Europees parlement over de Peruaanse guerrillagroep Tupac Amaru. Een nipte meerderheid van de parlementsleden verwierp een voorstel van de Europese Volkspartij (EVP) om Tupac Amaru op te nemen op de lijst van terroristische organisaties. De marxistische organisatie legde in de jaren 80 en 90 samen met het veel grotere Sendero Luminoso de Peruaanse regering het vuur aan de schenen met aanslagen en ontvoeringen.
Volgens een groep van Fujimorigezinde parlementsleden in Peru heeft de uitslag van de stemming in het Europees parlement alles te maken met een brief waarin de Peruaanse mensenrechtenorganisatie Asociación Pro Derechos Humanos (Aprodeh) op 23 april schreef dat Tupac Amaru niets meer voorstelt.
“Sinds acht jaar heeft de groep niets meer ondernomen, de belangrijkste leiders zitten in de gevangenis en andere leden hebben hun straf al uitgezeten of zijn geëmigreerd”, staat er in de brief. Volgens Aprodeh kan de bewering dat Tupac Amaru toch nog een gevaar uitmaakt “ertoe dienen om sociale activisten en politieke tegenstanders in de tang te nemen, door hen te beschuldigen van terrorisme.”

Landsverraad

“Landsverraad”, klonk de reactie van de Peruaanse parlementsleden onder leiding van Rolando Sousa, de voormalige advocaat van Fujimori. Fujimori moet terechtstaan voor verscheidene mensenrechtenschendingen die verband houden met zijn keiharde aanpak van de linkse opstanden in zijn land in de jaren 90.
“De brief toont aan dat de mensenrechtenorganisaties het opnemen voor terroristen en de strijd bemoeilijken tegen groepen die dood en verderf zaaiden in ons land,” liet Sousa horen.
Aprodeh heeft de verdediging op zich genomen van zeven Peruanen die in februari werden aangehouden door antiterrorisme-eenheden van de Peruaanse politie nadat ze in het Ecuadoraanse Quito hadden deelgenomen aan een congres van de Coordinadora Continental Bolivariana (CCB), een linkse beweging die geïnspireerd wordt door de Venezolaanse leider Hugo Chávez. Chávez wordt er door de Colombiaanse regering van beschuldigd steun te verlenen aan de linkse FARC-rebellen in dat land.
De Peruaanse delegatie die werd opgepakt, werd geleid door Roque Gonzales La Rosa, een voormalige militant van Tupac Amaru die een gevangenisstraf van negen jaar uitzat. Volgens Aprodeh is er geen enkel bewijs dat de negen gedetineerden iets met hedendaags terrorisme te maken hebben.
Maar volgens de Peruaanse overheid wil Tupac Amaru een nieuwe start nemen onder de dekmantel van organisaties als de Peruaanse afdeling van de CCB. Die wordt geleid door Gonzales La Rosa.

Offensief tegen ngo’s

Inmiddels hebben 86 Peruaanse parlementsleden een protestnota goedgekeurd waarin het Europees parlement wordt opgeroepen zijn beslissing van 24 april te herzien. Het blok van Fujimorigezinde parlementsleden wil ook dat er een parlementair onderzoek komt naar de activiteiten van Aprodeh. De organisatie vertegenwoordigt ook de familieleden van 10 slachtoffers van een moordpartij uit 1992 waarvoor Fujimori zich moet verantwoorden.
De Peruaanse regering lijkt de kant van het Fujimorikamp te kiezen. Op 27 april schrapte ze 64 niet-gouvernementele organisaties als waarnemers in de openbare Mensenrechtenraad. Aprodeh beschouwt dat als een represaille. Het Peruaanse Agentschap voor Internationale Samenwerking kondigde aan dat het een onderzoek start naar de activiteiten van Aprodeh.
Aprodeh zegt dat het de activiteiten van Sendero Luminoso en Tupac Amaru altijd heeft veroordeeld. Volgens de Peruaanse Waarheidscommissie is Sendero Luminoso verantwoordelijk voor 54 procent van de bijna 70.000 doden die de linkse opstanden en de reactie daartegen in de jaren 80 en 90 maakten. De meeste andere slachtoffers komen op rekening van de Peruaanse ordediensten. Tupac Amaru spelde een ondergeschikte rol.