Europese transactietaks onder Franse druk

In januari 2013 keurden elf EU-landen, waaronder Frankrijk, Duitsland en België, een voorstel van de Europese Commissie tot een algemene taks op financiële transacties (FTT) goed. Sinds 2011 werkt de Commissie aan de invoer van dat internationaal takssysteem, dat een strengere marktregulering moet realiseren. Een heffing van 0,1 procent op verhandelde aandelen en 0,01 procent op verhandelde derivaten zou de deelnemende landen als ze ingevoerd wordt 35 miljard euro per jaar opleveren. Wanneer de heffing juist ingevoerd zal worden, is echter nog niet duidelijk. Het Franse ministerie van Financiën, dat het voorstel steeds steunde, wil nu volgens ATTAC amendementen die de belasting zou uithollen.

‘FTT is excessief en misschien contraproductief’

De kritiek vanuit het Franse ministerie richt zich volgens de organisatie op meerdere punten van het Europese voorstel. In de huidige overeenkomst houdt de Commissie zowel met de oorsprong van de betrokken banken als die van de verhandelde aandelen rekening om transacties te belasten. Dat betekent dat bijvoorbeeld Franse banken altijd belast zullen worden als ze transacties uitvoeren in het buitenland, maar ook dat het kopen en verkopen van aandelen van Franse bedrijven door niet-Europese banken voortaan belastbaar wordt.

Frans minister van Financiën Pierre Moscovici noemde het voorstel van de Commissie op 11 juli ‘excessief en misschien contraproductief’. Het ministerie wil dat de eerste van de twee maatregelen geschrapt wordt. De taks op verhandelingen van Franse aandelen door niet-Europese banken betwist Financiën niet, maar omdat de meeste derivaten niet via de beurs maar rechtstreeks tussen twee partijen worden verhandeld, zal de heffing volgens ATTAC niet veel geld opbrengen. 

Opmerkelijke verandering in Franse houding

Het huidige Europese belastingvoorstel geldt ook voor zogenaamde “repurchase agreements” of repo’s. Dat zijn leningen die slechts een paar uur geldig blijven. Het Franse ministerie wil dat ook die transacties vrijgesteld worden van de FTT-regulering. Bovendien wil Frankrijk de heffing op elke financiële transactie die de Europese Commissie voorstelt niet rechtstreeks toepassen, maar pas eenmaal per dag bij het sluiten van de beurs. Die verandering zou ervoor zorgen dat de taks een groot deel van haar mogelijke inkomsten misloopt.

De houding van het ministerie is opmerkelijk omdat de Franse regering zich tot voor kort als voorstander van de taks profileerde. In 2012 stuurde Frankrijk samen met Duitsland nog - zonder succes - een brief naar de ministers van Financiën van alle 25 EU-lidstaten om ze aan te manen het voorstel te steunen. Bij de overeenkomst in januari gaf Frans viceminister van Sociale en Solidaire Economie Benoît Hamon bovendien nog aan dat de Franse regering de taks snel zou kunnen invoeren.

Frankrijk heft op dit moment al een eigen belasting van 0,2 procent op financiële transacties. Die wordt ook toegepast op zogenaamde flitshandel of “high-frequency trading”, waarbij binnen de seconde op basis van complexe algoritmen grote hoeveelheden aandelen automatisch verkocht en aangekocht worden.

Taks ligt al langer onder vuur

Op dit moment is de kritiek op het Europese voorstel volgens ATTAC vooral binnenin het ministerie van Financiën te horen. Als de regering de argumenten van het ministerie in de toekomst echter zou volgen, geeft ze volgens de organisatie toe aan druk van de Franse bankenfederatie en ondernemerskoepels.

De Commissie kreeg eerder de kritiek dat een FTT slechts effect zal hebben als ze wereldwijd – of minstens binnen de hele Europese Unie – toegepast wordt. Banken en bedrijven stellen dat een heffing op financiële transacties de aandelenmarkt bovendien uit Europa zou kunnen verdrijven.

EU-commissaris voor belastingbeleid Algirdas Semeta gaf vorige week aan dat de maatregelen van de FTT eventueel verzwakt kunnen worden. De invoer van een taks op financiële transacties in de versie die het Franse ministerie aandraagt, zou volgens ATTAC echter ‘nog slechts een onaanvaardbare karikatuur zijn van het oorspronkelijke voorstel van de Europese Commissie.’