Europese verkiezingen laten Europeanen koud

Volgens Europees parlementslid Ivo Belet komt dat doordat het Europees Parlement (EP) te weinig communiceert, en omdat de media hun verantwoordelijk niet opnemen. ‘Het is niet omdat de Europese regelgeving complexer is dan zelfs de Belgische wetgeving, dat media de dossiers waarover het gaat niet concreet kunnen maken’, vindt Belet. Enkel de Britse omroep BBC organiseert geregeld debatten over nieuwe regelgeving en rapporten.
Anne Van Lancker van sp-a denkt dat de afstand tussen het EP en publiek vooral te maken heeft met het feit dat de Europese politiek in de regel beladen wordt met alle zonden Israëls als het om onpopulaire maatregelen gaat, terwijl we volkomen onzichtbaar gemaakt worden als er goed nieuws aan te kondigen valt. ‘Bovendien ligt er vaak een lange tijd tussen het moment dat een wet goedgekeurd wordt en het moment dat de effecten daarvan zichtbaar worden in het dagelijkse leven van de mensen.’

Afstandelijk en apathisch

MO* polste in Zweden, Spanje en Hongarije -landen die in de nabije toekomst het Europees voorzitterschap op zich nemen- hoe andere Europeanen tegen de Europese verkiezingen aankijken. ‘De meeste mensen reageren met afkeer op alles wat naar politiek ruikt, ook de EU’, zegt de Hongaarse journalist Péter Magyari.
Ook in Spanje blijft de bevolking apatisch: ‘Niemand spreekt over de Europese verkiezingen, er gaat ook nauwelijks iemand stemmen’, zegt Daniel Pérez Torralbo. In het Zweedse Stockholm groeit de interesse wel: ‘Dat heeft veel te maken met de publiciteit die de regernig maakt rondom het voorzitterschap dat Zweden vanaf juli zal opnemen. We verwachten een opkomst van zo’n 38 procent, evenveel als in 2004’, zegt politiek commentator Barbro Hedvall.

Europa is overal

De schijnbaar triviale details waar de Europese wetgevers zich mee bezighouden, zoals het aantal keren dat een ruitenwisser van een tractor moet heen en weer gaan per minuut, hebben te maken met de eenmaking van de markt. ‘Europa geeft consumenten het recht waar dan ook in Europa te kopen. Daarom zijn er zoveel regeltjes’, zegt Hendrik Vos, hoogleraar Europese politiek aan de Gentse Universiteit.
‘Europa heeft bijna alle exportsubsidies, die een drama waren voor de Derde Wereld, afgebouwd. In tien jaar tijd daalden ze van 13 miljard tot 3 miljard, en het is de bedoeling dat ze binnenkort volledig verdwijnen. Boeren worden er ook niet langer toe aangezet om suikerbergen en melkplassen te produceren, maar krijgen eerder een soort minimuminkomen, ook als ze ermee ophouden. Afijn, in theorie toch. In de praktijk loopt het altijd veel langzamer dan eigenlijk bedoeld.’

Dwerg of reus

Toch valt de invloed van de Europese Unie op de gang van zaken in de wereld nog tegen, wat vooral te wijten is aan de verdeeldheid onder de grote lidstaten die elk op een eigen buitenlands beleid blijven staan. Als het Verdrag van Lissabon wordt aanvaard, komt er een soort Europese minister van Buitenlandse Zaken en een permanente voorzitter van de ministerraad. Dat kan een stap vooruit zijn, maar de vraag is of die elkaar niet voor de voeten zullen lopen.
Op vlak van klimaatbereid heeft de EU wel macht kunnen uitoefenen, en Kyoto gemaakt:  zonder de EU was er geen mechanisme voor de beperking van de uitstoot van de rijke landen geweest. De vraag is wat er van dat leiderschap overblijft nu de VS een groenere en mediageniekere president hebben.
Tijdens deze financiële crisis slaagt de Unie er niet echt in Europa een groene New Deal te bezorgen, dus overheidsinvesteringen die de Unie krachtig richting duurzame economie duwen. De lidstaten trekken in verspreide slagorde op. Ook inzake energiebeleid trekken ze niet één lijn als ze tegenover de Russische president Poetin staan.