Expansie mobilofonie in ontwikkelingslanden enige lichtpunt voor ICT-sector

Eind 2002 waren er 1,155 miljard gsm-abonnees in de wereld, schat de Internationale Telecommunicatie-unie (ITU). 46 procent daarvan leeft in de ontwikkelingslanden. Voor het eerst konden eind vorig jaar meer mensen mobiel bellen dan via een vast toestel: het aantal vaste lijnen bedroeg eind vorig jaar 1,129 miljard.

Volgens Hamadoun Touré, de directeur Ontwikkeling van Telecommunicatie van de ITU, schept de hoge vlucht die de mobilofonie neemt in de ontwikkelings- en transitielanden reële hoop dat de opleving voor de ICT-sector van daar zal komen. De groeikansen zijn er enorm. In China komen er tegenwoordig elke maand vijf miljoen nieuwe gsm-abonnees bij. In Rusland tekenden in augustus 1,6 miljoen mensen een nieuw gsm-contract. En bekeken over de voorbije vijf jaar groeide de mobilofonie in Afrika sneller dan in welke andere regio ook.

Dat de ICT-sector desondanks nog altijd door een dal gaat, is duidelijk op Telecom World 2003, een vierjaarlijkse beurs in Genève waar de technologische nieuwigheden in de telecommunicatiebranche worden gepresenteerd. De moeilijkheden begonnen in 2000, toen de meeste beursgenoteerde telecommunicatiebedrijven het slachtoffer werden van zware koerscorrecties. Faillissementen en financiële schandalen bij bedrijven als WorldCom en Global Crossing maakten de situatie nog erger. Dan kwamen de groeivertraging van de wereldeconomie, de aanslagen van 11 september, de sars-epidemie en de invasie in Irak - volgens ITU-experts allemaal factoren die de neergang in de hand werkten.

De belangrijkste indicatoren bieden een somber beeld. In 2001 begon de groei van het aantal nieuwe telefoonabonnees terug te lopen, en in 2002 zette die tendens zich door. Ondanks de inhaalbeweging van de ontwikkelingslanden presteert ook de mobilofonie ondermaats: wereldwijd neemt het aantal nieuwe abonnees af sinds 2001. Dat heeft veel te maken met de verzadiging van de markt in de rijke landen, zeggen experts. Daar vervangen sommige klanten hun vaste lijn door een gsm, terwijl mensen die overschakelen op breedbandverbindingen hun tweede telefoonlijn opdoeken.

De mot zit ook in de groei van het aantal internetgebruikers: in 2000 werd nog een groei van 44 procent opgetekend, maar dat cijfer viel terug tot 26 procent in 2001 en 16 procent in 2002. Wie nu in de rijke landen nog geen toegang heeft, lijkt helemaal geen interesse te hebben, terwijl in de ontwikkelingslanden slechte telefoonverbindingen en ontbrekend investeringskapitaal de groei hinderen. In veel landen weet het leeuwendeel van de bevolking ook niet hoe het internet werkt.

Ondanks al dat slechte nieuws blijft de ICT-sector winstgevend. De inkomsten van de bedrijven in de sector groeiden tussen 1999 en 2003 met gemiddeld 5,5 procent per jaar. Yoshio Utsumi, de secretaris-generaal van de ITU, gelooft bovendien dat de ICT-industrie weer op een keerpunt is aanbeland.

+ Telecom World 2003 http://www.itu.int/WORLD2003/index.html