Experten onderzoeken rol buurlanden in Congolees conflict

De strijdende partijen in de zesjarige Congolese burgeroorlog hebben hun onkosten gedekt met de illegale exploitatie van goud, koper, coltan, diamanten, tropenhout en kobalt. Militairen uit Rwanda, Uganda, Namibië, Zimbabwe en Angola zijn voor korte of langer tijd op Congolese bodem ingezet. De VN-veiligheidsraad gaf het expertenpanel vorige maand de opdracht na te gaan wat het verband is tussen de plundering en het geweld.

“De plundering van Congo is niet nieuw”, zegt Bill Fletcher jr. van het Transafrica Forum, “het land is sinds zijn onafhankelijkheid een prooi geweest voor multinationals en huurlingen”. Vooral de voormalige dictator en VS-bondgenoot Mobutu Sese Seko “heeft het land opgegooid voor iedereen die cash kon betalen”. De huidige situatie illustreert hoe een politiek conflict over de toekomst van het land kan ontaarden tot een combinatie van een “oorlog tussen gangsterbendes en een wereldoorlog tussen Afrikaanse landen”. Ook de voormalige VS-minister voor buitenlandse zaken Madeleine Albright had het over “Afrika’s eerste wereldoorlog”.

De illegale verrijking ten koste van de Congolese bevolking lijkt een zaak te zijn geweest van alle betrokken partijen. Een netwerk van Zimbabwaanse en Congolese zakenlui zou voor meer dan vijf miljard dollar eigendom hebben overgedragen van het staatsmijnbouwbedrijf naar private ondernemingen. Met de opbrengst werden wapens gekocht.

De protestantse geestelijke Gabriel Odima van het Africa Centre for Peace and Democracy geeft vooral Rwanda en Uganda de schuld. Voor Udima moet de veiligheidsraad druk uitoefenen op de Rwandese president Paul Kagame en de Ugandese sterke man Yoweri Museveni om de plunderingen te laten ophouden, “anders komt er nooit vrede in Congo”. “Het land heeft genoeg rijkdom en met de steun van de Verenigde Naties en Washington kan die op een beschaafde manier worden verdeeld, zonder plunderingen en bloedbaden”.

Ook Daniel Volman van het African Security Project vindt dat de internationale gemeenschap meer inspanningen moet leveren om de illegale handel te stoppen. Belangrijk daarbij is dat niet enkel het aanbod, maar ook de vraag wordt teruggeschroefd. “Bedrijven en banken die bij de illegale trafiek betrokken zijn, moeten daarvoor worden gestraft”, zegt Volman, “Dat is de verantwoordelijkheid van de landen die afnemers zijn van geroofde grondstoffen”.

Thalif Deen

xml=3

Ref: af if