FBI-mails onthullen nieuwe misbruiken in Irak en Guantanamo

De gisteren (maandag) bekend gemaakte e-mails van het Federaal Onderzoeksbureau (FBI) maken duidelijk dat marteling een gangbare praktijk bleef bij het Amerikaanse leger, ook lang nadat de praktijken in de Abu Ghraib-gevangenis in Irak in oktober 2003 aan het licht kwamen. Het FBI omschrijft de gebruikte ondervragingstechnieken onomwonden als marteling.

In een mail aan het FBI van 25 juni 2004 met onderwerp ‘Urgent Report’ worden de misbruiken beschreven die een ooggetuige meldt. Hij beschreef misbruiken als wurging, afranselen, het stoppen van brandende sigaretten in de oren van de gedetineerden (sic) en ontoelaatbare ondervragingen.

De e-mails werden bekend gemaakt door de Amerikaanse Burgerrechtenbond (ACLU), die eerder al uitpakte met interne onderzoeksdocumenten van de marine. De e-mails werden vrijgegeven op gerechtelijk bevel in het kader van een rechtszaak aangespannen door de ACLU en andere mensenrechtengroepen. De auteur, de ontvanger en sommige passages zijn zwart gemaakt.

Ik heb inderdaad behandelingen gezien die agressief waren en die ik persoonlijk erg verontrustend vond, schrijft een FBI-agent op 17 juli 2004 over zijn ervaringen in Irak. De auteur stelt dat het Amerikaanse leger, de werknemers en een derde partij (de naam werd onherkenbaar gemaakt) dubieuze technieken gebruikten om gevangenen te ondervragen.

De e-mails bevatten ook nieuwe onthullingen over de behandeling van vermeende terroristen in de Amerikaanse militaire basis in Cuba. Op 2 augustus 2004 bracht een FBI-agent verslag uit over wat hij bij een aantal gelegenheden in Guantanamo Bay had gezien. Toen ik de ondervragingskamer binnenkwam, zag ik gedetineerden vaak in foetushouding op de vloer liggen, aan handen en voeten gebonden. Zonder stoel, voedsel of water. Meestal hadden ze zichzelf beplast of hadden ze op zichzelf ontlast. Ze lagen daar 18 tot 24 uur of meer.

De anonieme opsteller gaat voort: Bij één gelegenheid was het zo koud in de kamer dat de blootsvoetse gedetineerde bibberde van de kou. Bij een andere gelegenheid was de airconditioning afgezet zodat de temperatuur in de ongeventileerde kamer was gestegen tot boven 100 graden (Fahrenheit, 37 graden Celsius). De gevangene lag bijna bewusteloos op de vloer met een berg haar naast zich. Hij had zich de hele nacht letterlijk de haren uit het hoofd gerukt.

De regering-Bush vindt dat de illegale strijders op de militaire basis in Cuba geen recht hebben op de gegarandeerde bescherming van de Conventie van Genève maar zegt dat het leger de gevangenen steeds humaan heeft behandeld.

Twee weken geleden brachten de ACLU en de andere mensenrechtengroepen voor het eerst bezwarende documenten in de openbaarheid, afkomstig van de DIA, de inlichtingendienst van het leger. De DIA tekende daarin heftig verzet aan tegen de agressieve manier waarop Amerikaanse elitetroepen gevangenen en vermeende terroristen ondervragen in Irak en op de militaire basis in Guantanamo Bay. Vorige week pakten de mensenrechtengroepen opnieuw uit met documenten, deze keer afkomstig van de marine. Die bevatten onder meer een klacht in verband met schijnexecuties om gevangenen te intimideren.

Naast de beschrijving van nieuwe misbruiken bevatten de nieuwe documenten ook een opmerkelijke e-mail (twee pagina’s lang) over een bevel van president George W. Bush dat ondervragingstechnieken zou toestaan buiten de grenzen van de FBI-praktijken, waaronder slaapberoving, stresserende houdingen en luide muziek. Volgens een woordvoerder van het FBI is zo’n presidentieel bevel onbestaande. De auteur bedoelde waarschijnlijk de lijst van goedgekeurde ondervragingstechnieken afkomstig van het Pentagon. De beruchte lijst van het Pentagon legt de grenzen vast waarbinnen ondervragingen van kroonverdachten op Guantanamo Bay kunnen plaatsvinden. Ook het Witte Huis zegt in een reactie dat het om een vergissing gaat.

Elisa Massimino, de voorzitster van Human Rights First, denkt niet dat het om een vergissing gaat. Binnen de Amerikaanse overheid leeft de overtuiging dat de president als opperbevelhebber boven de grondwet staat. Een presidentieel bevel om verboden ondervragingstechnieken toe te laten, past in dat plaatje.

De FBI-correspondentie toont in elk geval aan dat er bij het Amerikaanse leger in Irak en bij het FBI zelf de grootste verwarring heerst over wat toegelaten is en wat niet bijondervragingen. De nieuwe onthullingen bevestigen nogmaals dat het FBI grote problemen heeft met de ondervragingstechnieken van het leger. Eén van de redenen kan zijn dat de ondervragers zich ‘vermommen’ als FBI-agenten.

In een e-mail van december 2003 wordt een incident beschreven waarbij militaire ondervragers op Guantanamo zich uitgeven voor FBI-agenten. Als deze gevangene ooit wordt vrijgelaten, of als zijn verhaal moest uitkomen, dat zullen de DOD-ondervragers niet verantwoordelijk gesteld worden. Deze marteltechnieken werden gebruikt door het FBI. (MM/PD)