Feniksplan moet Argentinië uit de as doen herrijzen

Dat Argentinië er niet goed voor staat, is zonneklaar. Het Bruto Binnenlands
Product (BBP) is al vier jaar na elkaar gedaald, waardoor de armoede is
opgeschoten van 33 tot 52 procent van de 37 miljoen Argentijnen. De voorbije
vijftien jaar is de werkloosheid gestegen van 6 tot 21,4 procent van de
beroepsbevolking. Ondanks de enorme rijkdom aan natuurlijke, menselijke en
materiële hulpbronnen torst Argentinië een schuldenlast van bijna 123
miljard euro of 120 procent van het BBP.

Het Feniksplan wil deze problemen oplossen door zich toe te spitsen op een
aantal basisprincipes van ‘rechtvaardige ontwikkeling’. Het plan wil de
binnenlandse markt een impuls geven door werklozen elke maand een loon uit
te betalen. De productie en de buitenlandse verkoop moeten worden
aangezwengeld door middel van een hoge wisselkoers, en de regering moet de
openbare schuld herschikken en weer bemiddelaar gaan spelen tussen de
verschillende economische belangen.

Ze zeggen dat we niet realistisch zijn. Dat klopt misschien gedeeltelijk,
omdat we eindelijk afwillen van de realiteit van honger, ellende en
onrechtvaardigheid, zegt econoom Abraham Gak. Carlos Degrossi, decaan van
de faculteit Economie van de UAB, stelt dat de huidige armoede en ontbering
het resultaat zijn van het foute economische beleid van de voorbije jaren,
dat alleen maar heeft gestreefd naar fiscaal evenwicht. Dat beleid
probeerde de privé-sector doeltreffender te maken, maar dat is grandioos
mislukt. Daarom zijn er vragen bij de achterliggende ideologie, aldus
Degrossi. Hij roept het maatschappelijk middenveld en vooral de politieke
partijen op tot een debat over een ommekeer in het neoliberale beleid.

De batterij wetenschappers doen het Feniksplan uit de doeken. Volgens
econoom Saúl Keifman kan elk gezin voor armoede worden behoed door middel
van een werkloosheidsverzekering en een bezoldiging voor elke minderjarige
in een gezin met werkloze ouders. Na vier jaar recessie heeft het land
immers een enorm kapitaal opgebouwd aan onbenutte menselijke en materiële
middelen. Die kunnen worden ingezet om een economische groei te realiseren,
niet van drie procent zoals de regering voorspelt voor 2003 maar van liefst
zes procent per jaar in de komende vijf jaar.

Volgens politiek wetenschapper Oscar Oszlak heeft de overheid de laatste
twintig jaar niet gewerkt als een integrerende factor en ligt daar de
verantwoordelijkheid voor het mislukken van het economische beleid; volgens
econoom Héctor Valle zijn de overheidsuitgaven vrij laag geweest in
verhouding met het BBP, maar zijn die niet doeltreffend gebeurd. Hij vindt
dat er meer inkomensbelasting moet worden geheven en dat de BTW van 21
procent moet worden verlaagd. Hij is het wel eens met de hoge wisselkoers
voor de peso tegenover de dollar, omdat die de export en ook de
importsubstitutie zal stimuleren. Zijn collega Martha Beckerman stelt dat
Argentinië een agressiever buitenlands economisch beleid moet voeren, al
waarschuwt zij ervoor dat ontwikkeling niet alleen wordt bereikt via
exportzones. De academici zijn het erover eens dat een fiscaal, monetair en
handelsevenwicht belangrijk is, maar dat dit geen voorrang mag krijgen op
rechtvaardige economische ontwikkeling.

De onderzoekers vinden evenwel dat dringende sociale problemen niet in de
koelkast mogen worden geplaatst omwille van de afbetaling van de
buitenlandse schulden. Econoom Alejandro Vanoli pleit ervoor de
afbetalingstermijnen met de multilaterale kredietinstellingen te herzien en
agressiever te onderhandelen met de eigenaars van openbare schuldbewijzen.
Volgens hem kunnen de maandelijkse afbetalingen van schulden voor de komende
vijf jaar op die manier met tien procent verminderen. Dat kan de nodige
middelen opleveren voor het nakomen van de schuldverplichtingen, de economie
nieuw leven inblazen en tegemoetkomen aan de dringendste sociale problemen.
Alle landen die in crisis verkeren - ook industrielanden - onderhandelen
met hun schuldeisers, zegt econoom Marcelo Lascano. Argentinië kan al een
jaar zijn schulden aan privé-geldschieters niet meer betalen en sinds twee
maand heeft het ook problemen bij de terugbetaling aan de Wereldbank en
wacht het op een nieuwe kredietovereenkomst met het Internationaal Monetair
Fonds.

Inzake de buitenlandse betrekkingen stelt het Feniksplan voor de banden met
Mercosur, de gemeenschappelijke markt van Argentinië, Brazilië, Paraguay en
Uruguay, aan te halen. Het maakt echter voorbehoud bij de Amerikaanse
Vrijhandelszone, waarover 34 landen momenteel onderhandelen.