Finnen kiezen zondag tussen conservatieve en groene president

Bij de eerste ronde, een maand geleden, won de 64-jarige favoriet Sauli Niinistö, van de conservatieve Nationale Coalitie Partij met 36 procent van de stemmen. De grote verrassing was de nummer twee, de 53-jarige Pekka Haavisto, die 19 procent kreeg. Met grote concerten, flashmobs en facebookacties was de campagne intensiever dan ooit.

Favoriet is nog steeds Niinistö, oud-minister van Financiën, die tijdens de vorige linkse coalitie oppositieleider was. Opiniepeilingen geven hem 62 procent, maar volgens Jan Sundberg, politiek wetenschapper aan de Universiteit van Helsinki, wordt het verschil steeds kleiner.

Underdog

Haavisto is nochtans de underdog. “Ninistö heeft meer geld en medewerkers. Bovendien is Haavisto homo en dat is een probleem voor de meeste conservatieve en oudere mensen.” Zijn relatie met een Ecuadoraanse immigrant is nooit een verkiezingsthema geweest. Zijn score van 19 procent is groter dan de landelijke steun voor zijn partij.

De keuze zondag is uniek omdat het voor het eerst geen strijd is tussen links en rechts, zoals voorheen altijd het geval was met een sociaaldemocratische kandidaat en een kandidaat van de oppositie. Voor het eerst zal er dus ook geen sociaaldemocraat worden gekozen. Dertig jaar jaar lang, van Mauno Koivisto en Martti Ahtisaari tot Tarja Halonen, leverde die partij de president. Maar hun kandidaat, de premier Paavo Lipponen, leed met nog geen 7 procent een diepe nederlaag.

Ware Finnen

Al net zo verrassend was de nederlaag van de eurosceptische kandidaat Paavo Väyrynen van de Centrumpartij, die op het laatst door Haavisto werd ingehaald. Met zijn stevige campagne nam hij nog wel de populistische Ware Finnen de wind uit de zeilen. Hun kandidaat kreeg maar 9 procent, ondanks het enorme succes dat de partij vorig jaar bij de parlementaire verkiezingen boekte.

Overigens heeft de president tegenwoordig alleen nog maar bevoegdheden op het terrein van buitenlandse politiek en defensie, in samenspraak met het parlement. Haavisto is meer actief op het gebied van milieu, conflictoplossing en ontwikkelingssamenwerking. Niinistö is meer gericht op goede relaties met de EU. Maar significant zijn de verschillen niet, vindt Sundberg. “Ze worden in elk geval niet gekozen op basis van hun beleid, maar op hun persoonlijkheid en of mensen denken dat die positie bij ze past.”