Folklore en realpolitiek op Top Afrika-EU

Tijdens de 3de Afrika-EU top ligt de Libische hoofdstad Tripoli ligt er verlaten bij. Overal zijn er blokkades en grote delen van de stad werden ontruimd om de veiligheid van de staats- en regeringsleiders te garanderen. De 53 Afrikaanse en 27 Europese landen die deel uitmaken van het Afrika-EU Strategisch Partnerschap zijn bijna allen op het appel. De opvallendste lege zitjes zijn de Somalische en de Soedanese.

De afwezigheid van Soedan zorgt er alvast voor dat de Europese aanwezigen niet in verlegenheid worden gebracht. Gezien het arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof voor de Soedanese president Omar Al-Bashir, voor zijn vermeende rol in de misdaden tegen de mensheid in Darfur, zou het misstaan dat zij in het openbaar met hem aan een dialoog zouden deelnemen.

Aan kleurrijke momenten is er echter geen gebrek op deze derde Afrika-EU top. Daar zorgt gastheer en president van Libië Muammar Kadhafi wel voor met zijn futuristische batmobiel, de draconische veiligheidsmaatregelen en niet in het minst zijn openingsspeech. Hij pleit voor de afschaffing van de Wereldhandelsorganisatie en het Internationaal Munt Fonds. Ze zouden immers minstens zo terroristisch zijn als Osama bin Laden of al-Qaeda in de manier waarop ze Afrika hebben vernield. Voorts dreigt hij ermee niet meer te zullen meewerken aan het tegenhouden van de illegale immigratie naar Europa indien er niet meer middelen komen uit Europa. En dan zou ‘wit en christelijk Europa binnen de kortste keren zwart worden.’

Een Afrikaanse diplomaat laat zich ontvallen dat ze hebben kunnen verhinderen dat Kadhafi’s toespraak als werkdocument van de top zou worden aangenomen. ‘ Er worden geen echte beslissingen meer genomen op bijeenkomsten van dit niveau. Toch is het belangrijk om steeds alert te zijn want eens de hamer van de voorzitter valt is er voor je het weet toch een beslissing genomen.’ Door ook de speeches van EU-voorzitter Van Rompuy en Afrikaanse Unie voorzitter Jean Ping als werkdocumenten te aanvaarden, werd de diatribe van Kadhafi geneutraliseerd.

Aan Belgische kant is er geen al te grote verontwaardiging over de toespraak van de Gids van de Revolutie: ‘Van Kadhafi is geweten dat hij vaker een ideologisch discours heeft, maar daarnaast is er ook nog gewoon de praktische kant van de samenwerking,’ vergoelijkt premier Yves Leterme. In de marge van de Top nodigde de Gids hem uit voor een bilateraal overleg. Ze spraken vooral over het nakende referendum in Soedan en concrete investerings- en samenwerkingsmogelijkheden voor Belgische ondernemingen in Libië.

Leterme: ‘Kadhafi gaf in zijn openingsspeech het voorbeeld van het Zweeds bedrijf Saab dat zijn medewerking weigerde rond het leveren van satelliet capaciteiten om de migratiestromen te monitoren. Ik heb de kandidatuur van het Belgische SpaceBel naar voren geschoven voor contracten met betrekking tot landbouw en milieu.’

Na een eerste dag intensieve werkzaamheden begon de tweede dag met een behoorlijke achterstand op het programma. Verschillende landen deden meerdere tussenkomsten en spraken langer dan voorzien. Leterme ziet hierin geen teken van onenigheden of politieke spanningen. ‘Het gaat eerder om een ‘franc parler’, en het feit dat er zo veel onderwerpen zijn die besproken dienen te worden.’