Formule 1 op traangas

De Formule 1 in Bahrein, of tenminste de poging om dit groot evenement te boycotten, is een symbooldossier geworden voor de oppositiebeweging in Bahrein. Vorig jaar werd de Formule 1 afgelast omdat Bahrein, na het uitbreken van de Bahreinse Lente op 14 februari, de oorlogswet had uitgeroepen. De demonstranten eisen in de eerste plaats democratische hervormingen en verzetten zich tegen de achterstelling van de sjiiitische burgers door het soennitische regime van Khalifa. De sjiieten zijn goed voor ongeveer twee derde van de Bahreinse bevolking,

De straatopstand werd op 18 maart bloedig onderdrukt door Bahreinse troepen, geholpen door het Saoedische leger. Maar anders dan het Bahreinse regime wil doen uitschijnen, vinden tot en met vandaag nog dagelijks clashes plaats tussen demonstrerende dorpelingen die het aftreden van koning Hamad eisen en de ordetroepen die gewelddadig optreden.

Hongerstakende activist

Een tweede symbooldossier is dat van de bekende mensenrechtenactivist Abdulhadi al-Khawajah die vandaag zijn 69ste hongerstakingsdag ingaat. De Deens-Bahreinse al-Khawajah is tegen elke vorm van geweld en wordt op handen gedragen door de oppositiebeweging. Volgens berichten van zijn advocaat en zijn familie is zijn gezondheid ernstig verzwakt door zijn hongeractie. Al-Khawajah werd vorig jaar door een militaire rechtbank tot levenslang veroordeeld op beschuldiging van terrorisme en pogingen om het regime omver te werpen. Zijn beroep werd afgewezen en een aanvraag bij het Hof van Cassatie om de zieke al-Khawajah vrij te laten werd uitgesteld tot na de Formule 1, op 23 april.

Beide dossiers komen bovenop het geweld door politie en pro-regeringsmilities, en hebben de sfeer in de straten, bijzonder grimmig gemaakt. In het opstandige dorp Eker vond op 9 april een bomaanslag plaats die zeven politieagenten verwondde. Daarop sloegen soennitische milities een supermarkt kort en klein. Ook buiten het kleine golfstaatje vinden protesten plaats. Gisteren bestormden Britse-Bahreinse opposanten de Bahreinse ambassade in Londen en ook vandaag zijn er protestacties om de Formule 1-wedstrijd dit weekend tegen te houden.

Rapport Amnesty

In een nieuw rapport evalueert Amnesty International of Bahrein de aanbevelingen heeft opgevolgd van het BICI-of Bassiouni-rapport, opges

Een tweede symbooldossier is dat van de hongerstakende mensenrechtenactivist

d door een onafhankelijke onderzoekscommissie. Uit het rapport kwam duidelijk naar voor dat de ordediensten van Bahrein zich schuldig hadden gemaakt aan systematisch geweld.

In een opvolgrapport concludeert AI nu ook dat Bahrein mensenrechten blijft schenden en de politie gewelddadig blijft optreden tegen demonstranten, waarbij een overmatig gebruik van traangas dodelijke gevolgen heeft. Van de zogenaamde doorgevoerde hervormingen is weinig te merken, en honderden demonstranten die in 2011 werden opgepakt, zitten nog steeds in de cel na een oneerlijk proces voor een militaire rechtbank.

Straffeloosheid is een van de grote problemen. Momenteel staan slechts enkele ondergeschikte politieagenten terecht voor misdaden tijdens de protesten. De kaderleden blijven buiten schot, aldus AI.

Politiehervormingen zijn grap

In een analyse voor Foreign Policy noemt researcher Kristian Coates Ulrichsen de hervormingen van de veiligheidsdiensten een lege doos. Slechts twintig mensen van de veiligheidsdiensten werden ter verantwoording geroepen voor gewelddaden tegen demonstranten. Een proces tegen vijf ondergeschikte politieagenten –geen enkele Bahreini– maakt volgens Ulrichsen duidelijk dat de overheid heeft gekozen voor een zeer selectieve benadering om de rechtsregels te gebruiken.

Ulrichsen roept daarbij ook de Britse politiefunctionaris John Yates, die in eigen land onder vuur ligt, en die de hervormingen van de veiligheidsdiensten mee moet begeleiden, zwaar ter verantwoording. Volgens Ulrichsen bakt Yates er niets van en praat hij gewoon het regime na.

Ulrichsen verwijst naar videomateriaal waarop te zien hoe politiediensten buiten hun boekje gaan. Zo laat een filmpje van maart 2012 zien dat een politieman molotovcocktails naar demonstranten gooit, terwijl zijn collega’s toekijken. ‘Incidenten als deze kunnen niet langer afgedaan worden als individuele acties’, aldus Ulrichsen. ‘De cultuur van straffeloosheid, die de Bassiounicommissie omschreef, resulteerde niet in responsabilisering.’

Intussen is het bang afwachten hoe zowel de Bahreinse overheid als de demonstranten op elkaar zullen reageren op 20 april, die op een vrijdag valt, naar Arabische Lentetraditie een protestdag.