Frans Wuytack: elektriciteit!

‘In 1966 bouwde ik als jonge priester in de krottenwijken van La Vega mijn eigen barak. Vanaf dat moment keek ik door de ogen van de krotbewoners naar de wereld en konden we samen op zoek gaan naar een oplossing voor de werkloosheid, de criminaliteit en levensduurte in onze wijk. We legden riolering en waterleiding, speelden muziek en toneel, organiseerden tentoonstellingen. Alle facetten van de menselijke geest wilden wij wakker maken. Op een avond stonden we na een processie onder het beeld van de gekruisigde Christus. ‘Morgen komen we van het kruis’, zei ik. De volgende ochtend hebben we ons met tienduizenden vastgeketend aan de poorten van het parlement om te protesteren tegen de werkloosheid. Organisatie, radicalisatie, bewustwording: dat was de tijdbom waarmee we de gevangenispoort van de maatschappij aan stukken wilden smijten.’

In 1970 wordt Wuytack door de Venezolaanse overheid als subversief element het land uitgezet. ‘Buitengegooid door het establishment dat een petroleumoligarchie vertegenwoordigde, niet door de mensen’, verduidelijkt hij. In 1999 mocht hij terugkeren. Met de verkiezing van Chavez kreeg de democratie in Venezuela immers een nieuwe kans. ‘Voor het eerst in de geschiedenis zijn er drie inheemse volksvertegenwoordigers. De minister van milieu is een vrouw én indiaanse. De grondwet is veranderd en het leger wordt ingeschakeld om het plan Bolivar 2000 uit te voeren. Er worden wegen aangelegd en woningen, scholen en hospitalen gebouwd. Er zijn al 1375 volksmarkten gecreëerd waar de producten maar half zo duur zijn dan voorheen.’ De strijdvaardige affectie voor de Venezolanen barst hem bijna uit het lijf. Toch heeft deze man -naar wie straten en pleinen in La Vega genoemd werden- die massa’s toespreekt, groepen meesleept en revolutionaire acties ontketent, niets overdonderends. Hij nodigt uit. En neemt de tijd. ‘Snelheid maakt de dingen irreëel.’

‘Ik vrees dat de regering Chavez in haar ijver niet de tijd neemt om de organisaties van de wijkbewoners te betrekken bij het proces. Mens en maatschappij hebben eigen ritmes die noodzakelijkerwijze hun beloop moeten krijgen. Bewustwording heet dat. Goede oplossingen groeien maar vanuit echtheid. Een schooltje dat we destijds begonnen zijn met vijftig leerlingen, telt nu zestien klassen, een computerlokaal en drie tuinen die de totaalvisie op het onderwijs en het leven weerspiegelen. Niet toevallig is er in dat stuk van de barrio geen criminaliteit. Ik werd er als een oude bekende begroet door Isabel, een 34-jarige pedagoge. ‘Jij leerde mijn moeder lezen’, zei ze. Toen wist ik: het verhaal is niet opgehouden toen ik wegging. Het was dus echt.’

‘Elke mens heeft vanuit zijn eigenheid iets aan te brengen. Het is de smeltkroes van beelden en gedachten die leidt tot gemeenschappelijke actie. ‘Samen’ is de elektriciteit die de maatschappij in beweging brengt.’