Fundamentalisten winnen aan invloed in Marokko

Het International Republican Institute, een Amerikaanse organisatie, ondervroeg 1.500 mensen over hun stemgedrag. Bij de vorige verkiezingen eindigde de PJD als derde, maar de partij had zich toen niet in alle kieskringen verkiesbaar gesteld. De PJD wil een regering die zich laat leiden door de islamitische wet, de sjaria. Vanuit die gedachte was de partij in 1999 ook tegen een nationaal plan voor vrouwemancipatie.

Maar niet iedereen ziet een direct gevaar in de opkomst van de PJD. “In Marokko bepaalt de uitslag van de verkiezingen niet altijd hoe een regering eruit komt te zien”, zegt Mostafa Bouaziz van het Marokkaans Centrum voor Sociale Studies.

Artikel 24 van de grondwet zegt dat de koning de premier benoemt. En op aanbeveling van de premier benoemt de koning de andere kabinetsleden. De koning hoeft zich daarbij niet te laten leiden door de verkiezingsuitslag.

Het parlement, dat bestaat uit het Huis van Afgevaardigden en het Huis van Raadsleden, kan een motie indienen als die ondertekend is door tenminste een kwart van de leden van het Huis van Afgevaardigden. De motie wordt alleen aangenomen bij absolute meerderheid. De raadsleden kunnen ook moties indienen. Die moeten ondertekend zijn door tenminste een derde van de leden.

De islamisten hebben dus een absolute meerderheid in het parlement nodig, die zullen ze waarschijnlijk volgend jaar niet krijgen. “We krijgen waarschijnlijk een coalitieregering tussen de huidige regeringspartijen en de PJD”, zegt Bouaziz.

Een garantie dat de verkiezingen vrij en eerlijk zullen verlopen, is er niet. “In het verleden zijn de verkiezingsuitslagen gemanipuleerd”, zegt Bouaziz. “Tegenwoordig worden kiezers omgekocht.” Gemarginaliseerde groepen worden op die manier overgehaald om op bepaalde partijen te stemmen. “Maar ze krijgen daar nooit iets voor terug op lange termijn, het gaat altijd om eenmalige verdiensten.”

Marokko telt 30 miljoen inwoners. Meer dan 60 procent van de kiezers in Marokko is arm en analfabeet. Die kiezers zijn vaak gemakkelijk te manipuleren, zegt Bouaziz.

Islamisten weten stemmen te trekken onder de armen met hun sociale werk en liefdadigheid. “Als de monarchie de invloed van de islamisten wil beperken, dan moeten er wetten komen die liefdadigheidsinstellingen controleren”, zegt Bouaziz.

De islamisten lijken aangemoedigd te worden door de verkiezingswinst van Hamas, tijdens de Palestijnse verkiezingen begin dit jaar. Ze verklaren dat ook zij volgend jaar voor een klinkende overwinning zullen zorgen. Maar als die er komt, dan betekent dat nog niet ongebreidelde macht voor de islamisten. (JS/PD)