'G8-top was gemiste kans voor Afrika'

De extra ontwikkelingshulp die in Evian werd uitgetrokken is niet meer dan een druppel op een hete plaat voor de bloedende Afrikaanse economieën, stellen vertegenwoordigers van de zes organisaties. Als de regels van de wereldhandel niet veranderen, zal de retoriek over een nieuwe start voor Afrika niet in zinvolle initiatieven of een nieuw partnerschap resulteren, luidt een gemeenschappelijke verklaring van de zes. Het gaat om de vrouwenkoepels AWEPON (African Women’s Empowerment Network) en FEMNET (African Women’s Communication and Development Network), het in Dakar gevestigde onderzoekscentrum CEDESRIA (Council for Development for Social Science Research in Africa), de Zuid-Afrikaanse vakbondskoepel COSATU, de ngo-koepel MWENGO en de Crisis in Zimbabwe Coalition.

De zes organisaties vinden dat Afrika zich in de eerste plaats zelf verantwoordelijk moet voelen voor het oplossen van de ontwikkelingscrisis waarmee het continent al decennia worstelt. De meest dringende uitdaging is het uitwerken van gemeenschappelijke Afrikaanse standpunten in de aanloop naar de ministeriële conferentie van de Wereldhandelsorganisatie in september in Cancun. Daar wordt over de verdere vrijmaking van de wereldhandel beslist, en met name ook over de maatregelen die de ontwikkelingslanden moeten helpen niet ten onder te gaan in dat proces.

De Afrikaanse ngo’s geven toe dat er vooruitgang is geboekt bij het bijeenbrengen van de zes miljard dollar waarmee de ontwikkelingshulp voor Afrika volgens een belofte van de G8 uit 2002 jaarlijks zou verhoogd worden. Maar we zijn nog lang niet aan de 25 tot 35 miljard dollar die Afrika nodig heeft om de armoede op het continent te halveren gestegen 2015, aldus de verklaring van de zes. Het is volgens hen nog afwachten wat er in huis komt van de indrukwekkende nieuwe toezeggingen die de afgelopen tijd werden gedaan - zoals de 15 miljard dollar die de VS de komende vijf jaar zouden willen uitgeven aan de strijd tegen aids. De zes merken op dat de G8-landen nog altijd minder dan 0,3 procent van hun bruto binnenlands product uitgeven aan ontwikkelingshulp.

De zes organisaties hebben ook scherpe kritiek op het uitblijven van vooruitgang in belangrijke gezondheidsdossiers. De VS blijven dwarsliggen om in het kader van de Wereldhandelsorganisatie een regeling uit te werken die arme landen zou toelaten goedkope kopieën van gepatenteerde geneesmiddelen tegen aids en andere epidemieën in te voeren. De landen van de G8 hebben volgens hun Afrikaanse critici dit jaar ook niet genoeg ondernomen om de 10 miljard dollar te vinden waarmee het Wereldwijde Fonds ter Bestrijding van aids, tuberculose en malaria zou moeten worden gespijsd.

Maar het grootste probleem is het beleid van de G8-landen op het vlak van handel en landbouw – dat is volgens de zes organisaties “een ramp” voor Afrikaanse boeren. De rijke landen maken nog altijd geen aanstalten om echt het mes te zetten in de tarieven en steunmaatregelen waarmee ze hun eigen markten afschermen en hun boeren helpen overzeese markten in te palmen. “Dat beleid is pervers. Miljoenen Afrikaanse boeren worde erdoor geruïneerd.” Dat de G8-landen hebben voorgenomen hun ontwikkelingshulp meer op de landbouwsector te richten, is volgens de zes een pleister op een houten been, vooral omdat er daaromtrent geen concrete toezeggingen zijn gedaan.

Ook hulporganisaties zijn niet tevreden over de top in Evian. Oxfam International noemt de top een complete mislukking omdat er geen oplossing werd gevonden voor de meest prangende problemen van Afrika. De staatsleiders van Nigeria, Zuid-Afrika, Senegal en Algerije die de top hadden bijgewoond, bleven diplomatischer. Ze vonden de bijeenkomst “aangenaam” en dankten de Franse regering voor de uitnodiging. De vier presidenten gaven wel toe dat er niet veel vooruitgang is geboekt op het vlak van de Afrikaanse schuldenlast. Maar volgens hen moet Afrika het heft zelf in handen nemen. Daartoe zal onder meer een Afrikaans Fonds voor Landbouwontwikkeling worden opgericht dat samen met de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN de voedselveiligheid in Afrika moet verbeteren.