Gaza-oorlog geeft anti-Arabische partij in Israël vleugels (analyse)

Als de prognoses kloppen, dan laat Israel Beiteinu in de verkiezingen op 10 februari de sterke Arbeidpartij van Ehud Barak achter zich en wordt het verschil met de twee koplopers, het rechtse Likoed van Benjamin Netanyahu (26 tot 29 zetels) en het centrumrechtse Kadima van Tsipi Livni (24 tot 27 zetels), steeds kleiner. De partij van Avigdor Liberman gaat sinds de Gaza-oorlog zo sterk vooruit dat ze nu al 20 zetels zou krijgen.

De Knesset telt 120 zetels. Voor een leefbare coalitie zijn dus minstens drie en wellicht meer partijen nodig. Alle partijen, behalve de Arbeidpartij, bevinden zich aan de rechterzijde van het politieke spectrum.

De in Moldavië geboren Liberman moet het vooral van de Russisch sprekende immigranten hebben, ongeveer een vijfde van de 5,3 miljoen kiezers. Drie jaar geleden zorgde de partij al voor een grote verrassing door bij zijn verkiezingsdeelname meteen 11 zetels weg te kapen.

Provocerend

Israel Beiteinu stelt zich onomwonden anti-Arabisch op. “Geen loyaliteit, geen burgerschap”, luidt haar meest provocerende slogan, een nauwelijks verholen verwijzing naar het grote Arabische verzet tegen de Gaza-oorlog.

Liberman is ook voorstander van een “transfer” van sommige Arabische steden vlakbij de Westelijke Jordaanoever naar de toekomstige Palestijnse staat. Hijzelf woont in een Joodse nederzetting op de bezette Westelijke Jordaanoever. “Hij is het soort leider waarop we hebben gewacht, hij weet hoe hij tegen de Arabieren moet praten in hun eigen taal, de taal van de kracht”, zei een vrouw toen ze Liberman hoorde praten tijdens een campagnetoespraak aan de grens met Gaza.

Het voorspelde succes van Liberman zorgt voor onrust bij de Israëlische Arabieren, (eveneens een vijfde van het electoraat). “Het fenomeen Liberman is niet zomaar een proteststem”, zegt Ghazal Abu-Raya, een intellectueel die een groot voorstander is van Arabisch-Joodse samenleving: “Zijn boodschap tegen de Arabieren en tegen coëxistentie is het Joodse denken binnengesijpeld. Het lijkt er sterk op dat het een vast gegeven wordt in de Israëlische politiek en samenleving. Het is een echte bedreiging voor onze democratie.”

Populariteit

Volgens het Israëlische openbaar ministerie wordt Liberman verdacht van witwasserij en hangt hem een proces boven het hoofd, maar dat heeft zijn populariteit als anti-establishmentkandidaat alleen maar vergroot. De twee koplopers hebben hun strategie zelfs moeten aanpassen.

Kadima, dat een “proper bestuur” voorstaat, zegt niet vies te zijn van samenwerking met Liberman. Netanyahu ging nog verder. Op een verkiezingsmeeting woensdagavond richtte hij zich rechtstreeks tot de Russische kiezers: “Als u voor een andere partij stemt, zal dat Likoed verzwakken, maar als u  voor Likoed stemt, dan word ik eerste minister, maak ik van Liberman een belangrijk minister in kabinet en maak ik een sterke regering.”