Gebrekkige mensenrechten hinderen strijd tegen aids

De coalitie roept de organisatoren van de conferentie op om van mensenrechten het centrale thema te maken. “We zijn toe aan de zeventiende editie van de internationale aidsconferentie, maar regeringen blijven de rechten van hiv-patiënten of risicogroepen schenden”, zegt José Miguel Vivanco van Human Rights Watch. “De regeringen hebben weinig gedaan om hun talrijke beloftes te vervullen en de misbruiken te stoppen. Toch is dat dringend nodig, want zonder een betere mensenrechtensituatie zal zelfs de best geplande aanpak van het aids-probleem mislukken.”

Druggebruikers en sekswerkers

Ook de Mexicaanse regering, dit jaar gastheer van de conferentie, heeft het tot nog toe vooral bij beloftes gehouden. Volgens aidsdeskundigen heeft Mexico een goede wetgeving rond aids en hiv, maar zijn de overheidsinstellingen niet alert genoeg voor de manier waarop mensen met de ziekte behandeld worden. Sekswerkers in Mexico maken gewag van mensenrechtenschendingen zoals fysieke mishandeling, en discriminatie door de politie, gezondheidswerkers en werkgevers. Aidspatiënten, homoseksuelen en transseksuelen worden gestigmatiseerd en gediscrimineerd.
 
“Buiten Afrika zijn druggebruikers die spuiten gebruiken goed voor één derde van alle nieuwe hiv-infecties”, zegt Human Rights Watch. “Maar effectieve maatregelen zoals programma’s rond schone naalden of methadon blijven in veel landen achterwege. Als er wel diensten zijn, houdt misbruik door de politie, soms zelfs marteling, veel druggebruikers weg.”
“Het is tragisch ironisch dat de groepen met het meeste risico op hiv vaak de minste aandacht krijgen”, zegt Richard Elliott van het Canadese HIV/AIDS Legal Network. “In veel landen vormen druggebruikers de meerderheid van de hiv-patiënten, maar ze krijgen het minst antiretrovirale behandeling. Als ze gearresteerd worden, is de kans op preventie en behandeling vaak nog kleiner.”
Ook gezondheidsorganisaties die hun werk focussen op homo’s of sekswerkers worden wereldwijd gehinderd door strenge wetten of misbruik door overheidsdiensten. “Ambtenaren dwingen sekswerkers tot omkoping, bekentenissen of seksuele diensten”, aldus Human Rights Watch. “In veel landen neemt de politie condooms in beslag als bewijsmateriaal voor sekswerk of homoseksuele contacten.”

Vrouwen in Afrika

In Afrika zijn het volgens de coalitie vooral vrouwen die te maken krijgen met misbruik. Wetgeving die vrouwen minder rechten geeft op echtscheiding, bezit en erfenis vergroten de kwetsbaarheid en verhinderen hun toegang tot een behandeling. In veel landen wordt bovendien geen werk gemaakt van de strijd tegen huiselijk of seksueel geweld. Verkrachting of mishandeling binnen een relatie wordt er soms zelfs niet als een misdrijf gezien. Daardoor lopen vrouwen een groter risico om besmet te worden door hun man of vriend.
“Afrikaanse regeringen zijn er als de kippen bij om internationale conventies te ondertekenen, maar in de realiteit doen ze weinig om de rechten van vrouwen te verzekeren”, zegt Michaela Clayton van de AIDS and Rights Alliance for Southern Africa. “Ze beschermen tegen geweld en ze gelijke rechten op bezit geven zijn cruciale stappen in de strijd tegen de aidsepidemie.”