Gebruiken in plaats van verbruiken

Om goed te kunnen leven, willen we toegang tot allerlei comfort. Misschien hoeven we alle producten die daarvoor nodig zijn niet zelf te bezitten. Dat is het uitgangspunt van de productdiensteneconomie, die meer en meer opgang maakt.

  • Brecht Goris Serge De Gheldere begeleidt bedrijven om te innoveren met het oog op een lagere CO2-uitstoot. Brecht Goris

We kennen het fenomeen: we kopen een nieuw koffiezetapparaat en na twee jaar en een paar weken (net na het einde van de garantietermijn) gaat dat stuk. Het laten herstellen kost ons, jammer maar helaas, meer dan een nieuw en dus rest ons niets anders dan een vervanger te kopen. De schroothoop van koffieapparaten stapelt zich inmiddels op bij de producent. Die heeft dat “zelf gezocht”, want heel wat toestellen zijn opzettelijk zo ontworpen dat ze niet lang mee gaan – de zogenaamde “ingebouwde slijtage” – opdat de markt nooit verzadigd raakt, want dan gaat het bedrijf op de fles. In tijden van grondstoffenschaarste is dat een onverantwoord productieprincipe.

Oplossingen in plaats van problemen

Het kan ook anders. We zouden de producent kunnen vragen om ons de dienst “koffiezetten” te verkopen. Als het apparaat stukgaat, vervangt de producent dat door een nieuw, dat is inbegrepen in het contract. Misschien levert die producent ook de dienst “strijken”, waarbij de firma ons een handig en energiezuinig strijkijzer bezorgt. En wie weet wil die tegelijk ook wel de dienst “vaatwassen” leveren. Als grote producent kan hij dan afspreken met de elektriciteitsleverancier dat hij voor dat pakket huishoudenergie zal inslaan. Op die manier zal de producent erover waken dat die toestellen niet alleen zo lang mogelijk meegaan, maar dat ze ook zo zuinig mogelijk zijn in energieverbruik. En wij hoeven niet voortdurend naar de winkel of op zoek naar een hersteller.

Het voorbeeld is niet uit de lucht gegrepen. In het Engels heet het product service systems of ook wel solutions economy, waarbij de producent garant staat voor een bepaalde “dienst”. Hij levert niet alleen een product, maar neemt ook alles wat bij dat product komt kijken voor zijn rekening, zoals energieverbruik, slijtage en afval.

Futureproofed, het bedrijf van Serge De Gheldere, begeleidt bedrijven om te innoveren met het oog op een lagere CO2-uitstoot. Voor De Gheldere is die oplossingsgerichteeconomie een win-winaanpak om de ecologische impact van onze economie te verkleinen. Een van de pioniers is het Amerikaanse bedrijf Carrier, dat een bepaalde temperatuur voor woningen levert, via airco of verwarming, tegen een vaste prijs per maand.

Dichter bij huis is er Econation, een bedrijf uit Gent dat verlichting voor bedrijfsruimten regelt via een LightCatcher. Dat is een ingenieus systeem dat met behulp van een aantal spiegels het licht van de zon opvangt en naar binnen reflecteert, filtert en versterkt in een lichtschacht. Een motortje op zonne-energie draait de spiegels zodat die de zon volgen. Een koepel van 1,6 m² kan met zo’n lichtvanger een ruimte van 60 tot 120 m² verlichten zonder externe energie.

Of neem Dow Chemicals, dat zijn klanten “oplossingen op maat” biedt: oplosmiddelen worden niet meer per kilo of per liter gekocht, maar de klant specificeert welke toepassing hij nodig heeft, en Dow levert het geschikte product en neemt de reststroom weer terug. Het Nederlandse Athlon Car Lease gaat nog een stapje verder dan ons Cambio. Het bedrijf stelt niet alleen auto’s ter beschikking maar ook elektrische fietsen en scooters, in wat heet een full service lease-constructie: leasen zonder zorgen en zonder risico. De Gheldere: ‘Hetzelfde zou je kunnen doen met de bedrijfswagens die elke dag tijdens de kantooruren in de parkeerkelder van dit gebouw stilstaan.’

Huur een stoel

De Duits-Nederlandse architect Thomas Rau probeert met zijn project Turntoo dit soort economische oplossingen te stimuleren en te faciliteren. Onder het motto ‘Laat de auto staan en huur een stoe’l kwam hij in oktober vorig jaar met een bijzonder initiatief in samenwerking met Steelcase Solutions. Werkgevers krijgen maximaal 2012 ‘Think’-stoelen in bruikleen aangeboden. Voor tien euro per maand over een gebruiksperiode van vijf jaar kunnen werkgevers hun werknemers thuiswerkcomfort aanbieden met een cradle2cradle-designstoel, waarop iedereen ergonomisch verantwoord kan werken. De stoel behoudt zijn grondstofwaarde en kost nieuw 900 euro. De werkgever betaalt alleen voor het gebruik van de stoel en Steelcase Solutions blijft eigenaar van de grondstoffen, en neemt na de gebruiksperiode de stoel weer terug om die te verwerken tot een nieuw product.

In een cultuur waarin mensen hun status ontlenen aan het hebben van iets, veel meer dan aan het gebruiken van iets, zijn productdiensten revolutionair. Volgens De Gheldere is er ook op dit gebied een verschuiving aan de gang. ‘Mensen uit de rijke buurt van Antwerpen die tot voor kort met een Porsche Cayenne gingen werken, nemen nu de fiets, omdat het kán. Omdat ze weten dat hun status niet meer afhangt van wat ze kunnen tonen, maar van de vrijheid die ze hebben om keuzes te maken. Kijk hoe Bill Gates er soms bijloopt, of herinner je de sobere outfit van Steve Jobs. In ruil voor een status op basis van bezittingen, krijg je een soort zorgeloze vrijheid.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Latijns-Amerika & ecologie
    Alma De Walsche schrijft over ecologische thema’s, van klimaat- en energiebeleid, over landbouw- en voedsel tot transitie-initiatieven en baanbrekers. Ze volgt al enkele decennia Latijns-Amerika, met een speciale focus op de Andeslanden.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.